Monkwise

columns verhalen fotografie

De woede

| Geen reacties

Het gebeurde een jaar of wat geleden. Ik zat op kantoor. Een collega had juist een pandje gekocht in de stad.
Hij sprak erover met een andere collega die was komen aanwaaien. Ik probeerde me afzijdig te houden, want echt interessant zijn gesprekken over bezitvorming meestal niet en ze kwamen te vaak voor.
Toen na een tijdje de koopprijs werd genoemd, schoot ik onwillekeurig in de lach. Liever had ik dit vermeden, maar het was nu eenmaal gebeurd. Meer dan 4 ton was over de tafel gegaan in de vorm van een hypotheek ofwel schuldbekentenis. Mijn te laat onderdrukte schamperlach werd natuurlijk opgemerkt.
Hoe wil je dat in godsnaam betalen, vroeg ik om de regie te houden.
Dat valt best mee, luidde het ongespecificeerde antwoord.
Nooit heb ik gehoord dat de mensen hem knepen voor de hoge lasten.
Huizen zijn hier minstens 40% te duur. De mensen zitten hun leven lang in de schulden.
Ik sprak in algemene termen, niet over de concrete collega. Je leert iets in de tijd.
Ze krijgen pas na hun 35e kinderen en worden vroegtijdig kaal van de zorgen.
Bijtijds een geintje maken, dat is het recept om alles te kunnen zeggen.
Natuurlijk werd er gelachen, maar we waren nog niet klaar. Ik mocht natuurlijk niet winnen.
In geval van nood kan ik gemakkelijk weer verkopen. De collega wist het zeker.
Omdat je denkt dat een huis tot in eeuwigheid meer waard zal worden, beet ik terug.
Normaliter ben ik niet zo bijdehand, maar ik kende onderhand de argumenten.
Iemand kwam de werkkamer binnen. Gelukkig maar. Het gesprek stokte. Veel gesprekken op kantoor verlopen op deze manier: het begint, maar  komt nooit tot een afronding.

Langzamerhand lopen de kranten en tijdschriften er vol mee:
Wereldeconomie dreigt vast te lopen. Zuid-Europese landen op de rand van bankroet.
Het klinkt als een melding van brandlucht in een gebouw waar het alarm is afgezet.
Onze leiders bedienen zich van stoere maar omfloerste taal. De kern van de boodschap is steeds dezelfde.
Heb vertrouwen. Aan paniek heeft niemand iets.
Ik vertrouw Kees de Jager voor geen eurocent en Premier Rutte straalt het soort optimisme uit dat hij heeft afgekeken van Obama in Washington. Onze Mark heeft immers ambities die verder reiken dan het Torenkamertje, maar daar horen we later meer over.
Europa is met vakantie. De leiders bellen elkaar vanaf een handdoek op het strand dat onwaarschijnlijk breed is. Met de vloedgolf in aantocht blijft iedereen gewoon liggen. Harde maatregelen blijven vooralsnog uit, want de kool en de geit moeten gespaard blijven.
Wat te doen? Griekenland uit de Euro zetten? Bedenk wel, dat er flink wat olie in de Egeïsche Zee zit. Italië onder curatele stellen? Door wie? Ik hoor Benito II al schreeuwen.
Europa moet kiezen: tussen een los stelsel van nationale staten met een beperkter eurozone of de instelling van een Europese regering met bevoegdheden naar model van Washington. Uw voorkeur zal niet gevraagd worden, want Den Haag is het laatste referendum niet vergeten.
En ikzelf dan? Ik ben geen rabiate nationalist, maar vind wel dat in gebreke blijvende landen aangepakt moeten worden. Snel en hard.

De Amerikaanse president heeft een kans laten schieten zich tot een visionair te ontpoppen. Daartoe had hij de schuldenkwestie moeten laten uitdraaien op een politiek conflict. In een zomerse toespraak had hij de ware situatie kunnen schetsen. Hij had de strijdkrachten in Irak en Afghanistan opdracht kunnen geven meteen naar huis te komen. Saddam en Bin Laden zijn immers dood. Hij had zijn Fellow Americans kunnen trakteren op brandstofaccijnzen naar Europese maatstaven. Alle steun aan malafide banken had hij moeten verbieden en de inkomstenbelasting voor superrijken minstens verdubbelen. Na afloop een optreden van de schurende surfband Deadbolt uit San Diego. Weer eens iets anders dan een Tea Party met afgelikte toeterknechten en een horde bunny’s.
Wat een unieke State of the Union was dit geworden! De Dow Jones was meteen naar reële waarden gekelderd. Cruiseschepen hadden zevenduizend hartaanvallen van passagiers gemeld. De prijs voor dit optreden was geweest dat witjassen Obama onverwijld naar een kliniek voor psychopaten in de woestijn hadden afgevoerd. Waarschijnlijk was hij onderweg vermoord. Dit had hem definitief onsterfelijk gemaakt. Maar Obama deed wat elke president vóór hem deed: de Macht dienen.

De schuldenlast van de Amerikaanse regering is zo gigantisch dat hij in letters wordt geschreven. In cijfers kan niemand er meer wijs uit worden. Die schuld moet ooit worden afbetaald. Dat gaat zo. Op een dag krijgt de wereld een computerscherm voorgeschoteld met duizelingwekkende cijfers waarin echte schulden en vermeende bezittingen verdampen als zeewater in een Japanse kerncentrale. Nationalisme zal opbloeien en messen worden geslepen. Hebt u een pensioen opgebouwd? Hartelijk dank en werk vooral door tot uw 70e verjaardag.
Ooit werden de aandelen der Russische spoorwegen waardeloos. Straks zijn die van de Amerikaanse havens, fabrieken en banken aan de beurt. Buitenlandse investeerders hebben nog slechts de kleren die ze dragen. Weet iemand hoe het is gesteld met het Chinese gevoel voor humor?

Boven je stand leven. Het is van alle tijden. Luxe went snel en de mens is een kuddedier. Geen groter schrikbeeld dan uit de boot te vallen bij de groep waartoe je jezelf rekent. Liever mee hollen met de lemmingen dan je eigen plan trekken.
Bankiers, aannemers en verkopers van goederen en diensten hebben het goed begrepen. Je moet reclame maken, producten in de markt zetten, de hebzucht prikkelen, bezit als een recht voorstellen, de angst voor ouderdom en ongeluk aanwakkeren. Geluk is te koop en je kunt alles kopen als je maar hard werkt, bij de hand bent en voldoende uitgeeft. Geld is niets: je trekt het uit de muur of anders leen je het. Gaat het fout, dan draait de gemeenschap op voor de schade.

Dirk Scheringa van DSB had hierop vast gerekend. Dat de bedrieger bedrogen uitkwam, lag eraan dat hij een kleine Bank dreef. Deze kon gemist worden. Wouter Bos liet de grote Bankbroers overleven met belastinggeld en krompraat. Of Bos gelijk had, kan ik niet beoordelen. Dirk had wel een punt. Hij werd inderdaad door Bos en Welling gepiepeld, want dubbel genaaid houdt beter.

Wie niet leent, is een dief van eigen portemonnee, heette het jarenlang. Dit leek ongeveer te kloppen, zij het bij gratie van aanhoudende waardevermeerdering van onroerend goed en aandelen. De Overheid bood welwillende medewerking. De Banken grossierden in het verstrekken van ondoorzichtige leningen, de Overheid beloonde het leven op de pof met riante aftrekposten bij de belastingaangifte en het ongevraagd vrijgeven van spaargelden. De vrije markt met zijn verondersteld zelfreinigend vermogen zou de economie redden en naar nieuwe hoogtepunten stuwen. Hoogtepunten! Het neoliberalisme als een erotische belevenis.
Wat hebben de Banken geleerd van de eerdere crisis? Ze telden hun knopen en verlegden het werkveld naar Zuid-Amerika en andere zogenaamde groei-economieën. Het bood meteen de gelegenheid eens flink in het personeelsbestand te snijden.

Leven is risico nemen. Ik ben altijd nogal voorzichtig geweest met het aangaan van schulden. Mijn studierekening uit Groningen was lastig genoeg. Bij gebrek aan suikerooms en prettige erfenissen heb ik mijn hand niet in wespennesten gestoken voor een nieuwe badkamer of vakantie op Barbados.
Materieel is mijn leven dan ook ronduit saai. Ik rijd in een oude auto, woon in een huurhuis, ben nooit in New York geweest en al blij met een dooie mus. Maar ik kan wel rustig slapen.

Ik dacht nog na over de collega van destijds. Hij stond niet alleen. Het gebeurde om de haverklap dat iemand een duurder huis betrok, de boel verbouwde of optopte, een kaveltje kocht, dan wel een nieuwe hardhouten beschoeiing om de tuin liet aanleggen. Een willig oor en respect in de peergroup waren hun deel.
Ik hoorde het allemaal aan, in een mengeling van berusting en vage boosheid. Berusting omdat je moe wordt tegen de stroom op roeien en boosheid omdat ik aanvoelde dat het fake was, dat men boven de stand leefde, een eind in de ruimte ouwehoerde en daarin nog werd gesteund ook.

Nu de media, amper een paar jaar na een serieuze bankencrisis, opnieuw met alarmerende berichten komen en de schuldenmakers dus niets hebben bijgeleerd, krijgt mijn woede meer richting. Naar de banken die facilitair behoren te zijn, maar uitgroeiden tot zelfstandige grazers. Naar het landsbestuur in Den Haag dat de rug niet recht hield, maar terugtrad en het land uitleverde aan speculanten. Naar de Hollandse burgerij met zijn platte volkscultuur. En naar collega’s van weleer. Want ik weet wel bij wie zij in geval van nood de rekening proberen te leggen en het zal hen nog lukken ook.

MONK

10 augustus 2011

 

Print Friendly, PDF & Email

Geef een reactie

Verplichte velden zijn aangegeven met een *.



De verificatie periode van reCAPTCHA is verlopen. Laad de pagina opnieuw.