Gisteravond was Willem Holleeder te gast in de studio van het programma College Tour. Hierin mogen studenten vragen stellen. Protest vooraf tegen het aantreden van Holleeder klonk van verschillende kanten, maar presentator Twan Huys wees deze uiteraard van de hand. Hij ontvangt vaker lieden met een bijzonder verleden.
Zo was daar Nick Leeson, de man die anderhalf miljard US dollars vergokte als werknemer van Barings, hiermee het failliet van deze Bank bezegelend. Het interview met Holleeder wordt vanavond uitgezonden.

Als het aan Huys ligt, moeten we Willem als een gewone gast beschouwen. Een opstelling die ongewild de fascinatie aangeeft voor deze veroordeelde ontvoerder en afperser, bovendien nog onder verdenking staande van het opdracht geven tot liquidaties in het gezellige milieu. Willem is allesbehalve een doorsnee gast.
Holleeder, de Neus, Knuffelbeer, Grapjas in de rechtbank. Eerbiedig noemt Huys hem een man die dertig jaar lang de Nederlandse misdaadscene vertegenwoordigde op de voorpagina’s van de landelijke dagbladen. Alsof het gaat om een oud-staatsman, een generaal in ruste, een wetenschapper die de mensheid grote diensten heeft bewezen. Het zal wel chagrijnig klinken, maar ik zie in hem niet veel meer dan iemand die de samenleving forse schade heeft toegebracht, al is het maar wegens de buitensporige druk die zijn gedrag op de Nederlandse rechtspraak uitoefent. Door hem geroofd geld is ondergebracht in vastgoed, waarmee witwassen en verweving van onderwereld en de zichtbare burgermaatschappij een feit is. Niets nieuws, maar evenmin een gegeven waar een doorsnee belastingbetaler blij mee zou moeten zijn.

Oud inspecteur van de politie Sietsman ziet het koesteren van Holleeder evenmin met genoegen aan, met name uit vrees dat op deze manier onder jeugdigen een zekere mate van verheerlijking teweeg wordt gebracht. Geen gekke gedachte. Graag zou ik weten hoeveel scooters van het model waarop Holleeder zich in een bekend filmpje vertoont, werden gekocht uit wat je een crimineel entertainmentsgevoel kunt noemen. Tegenwoordig draagt Willem trouwens een helm, waarschijnlijk uit angst voor rondvliegende kogels. Of anders om een bekeuring door een oplettende leerling agent te voorkomen.

Uniek is de opstelling van Huys allerminst. In 2008 bevroeg Wilfried de Jong schrijver en deserteur uit het Vreemdelingen Legioen Richard Klinkhamer toen deze het boek Woensdag Gehaktdag had geschreven, het verhaal over de moord op zijn vrouw. Een boekpromotie waar menig schrijver alleen maar van kan dromen. Klinkhamer verwierf zich in dit programma populariteit door te erkennen dat hij van twee instanties uitkeringsgeld ontving en dat je er als burger alles aan mag doen om instanties financieel te plukken. Zijn artistieke hoed deed vermoeden dat we met een kunstenaar van doen hadden, in plaats van met een moordenaar die zijn vrouw in de tuin begroef.
Lang geleden hadden we Age Meinesz, een betrekkelijk geweldloze jongen die met een thermische lans kluizen open brandde en er met de inhoud vandoor ging. Hij haalde 6 ton uit een Bank in Helmond. Ook hij pochte in de media laconiek over zijn kwaliteiten, aanbeden door een schare jonge dames, waaronder een vrouwelijke gevangenisbewaarder. Hij werd ontvangen in het programma van Willem Duys. Veel nieuws is er dus niet onder de zon.
Joran van der Sloot, die in Peru gevangen zit, is eveneens populair. Van de female fanmail die hij ontvangt, kun je bij de posterijen drie man in dienst houden. Hij presteerde het om in zijn cel een meisje te bezwangeren. Nu al voorzie ik larmoyante foto’s in De Telegraaf met het verscholen pleidooi om de psychopaat een nieuwe kans in vrijheid te gunnen. Bij welke stalmeester zal meneer Vendersloet dan mogen aanschuiven?

Criminelen waren in het verleden wel vaker populair. Berucht is de zaak van de Britse Treinrovers, die in 1963 een enorme bedrag buit maakten. Mededader Ronald Biggs werd tot dertig jaar veroordeeld, brak echter al snel uit de gevangenis en bleef decennia lang onder water. Hij lachte de Britse speurneuzen uit en werkte mee aan opnamen van de Sex Pistols en Die Toten Hosen voor hij uit eigen beweging naar Engeland terugkeerde en opnieuw werd aangehouden. Van de geschriften die internationaal over de treinroof en Biggs verschenen, kun je een kleine bibliotheek vullen.

Boeken over misdadigers als Holleeder, Mieremet, Mink K. en Klinkhamer zijn gewild. Ik koop nooit een dergelijke uitgave, uit overweging dat je er de zakken van criminelen nog verder mee vult. Evenmin denk ik vanavond te gaan kijken naar het interview. Elke tijdsbesteding is beter dan mee te doen aan de populariteitsbevordering van een man die achter de tralies hoort of anders in vergetelheid mag wegzinken.
Holleeder zegt niets van belang, of het moet al zijn dat hij tegenwoordig kerkganger is. Eén der studenten vergelijkt hem na de opnamen met een Bankdirecteur. Deze opmerking mag iets meer aandacht krijgen, want hij is recht in de roos.
Natuurlijk zegt Holleeder niets. Hij zal de aandachtshonger van jonge sukkels en criminelen in wording aanwakkeren zonder zichzelf prijs te geven. Hij heeft er alle belang bij zijn kiezen op elkaar te houden, gelet op de waarschijnlijkheid dat hij door het milieu nauwlettend wordt gevolgd. Zijn optreden is geen gevolg van nieuwe inzichten of maatschappelijk besef, maar bedoeld als strategie om zich door collectieve bekendheid af te schermen van het onheil dat om hem heen hangt en dat pas zal eindigen wanneer hij tussen de vuilniszakken van een Amsterdamse straat zijn laatste adem uitblaast. De samenleving mag vergevingsgezind zijn, de heren van het circuit zijn uit ander hout gesneden.
Het beste ermee, Willem. De Wereld Draait Door.

Monk
12 oktober 2012

(foto: Monk)