December is de maand van de illusie. Het zal te maken hebben met almaar vroeger invallende en langer aanhoudende duisternis. De laatste honderd jaar klitten we samen bij elektrische lampen, maar de angst voor het duister is genetisch ingeslepen over honderd eeuwen. Vanuit het donker loeren de echte en vermeende gevaren. Niet alleen van wilde dieren en menselijke vijanden, maar ook wegens winterkoude en het besef van voedselschaarste. In het donker dolen de geesten van voorvaderen rond om over hun graf heen te heersen. Het is niet voor niets dat aan het einde van de winter veel mensen het hoofd in de schoot leggen: hun reserves zijn op.
Eerst is daar de illusionist Sinterklaas, hoeder van kinderdromen en brenger van geschenken, tegelijk een elitaire blanke slavendrijver met een onbetrouwbare horde zwarte horigen, waarschijnlijk Moren die ooit ten offer vielen aan de Spaanse Furie van Philips II en zijn lieftallige, door godsvrucht bezeten eega Isabella. Zwarte Piet is onze herinnering aan smerige zaakjes, privaat wangedrag zo goed als racistische oorlogen waarvan de slavenhandel via West Afrika maar een beperkt deel vormt. Sinterklaas is ons Hollandse alterego. Hij is koopman en dominee tegelijk, zakelijk en sentimenteel, streng maar rechtvaardig, een netto betaler die wil bepalen waar de centen heengaan.
Mensen wantrouwen het van ons spiegelbeeld afwijkende. Dit is de oeroude grondslag voor discriminatie en dus voor racisme. Wanneer in een Fries dorp een blank meisje wordt vermoord, gaan de verdachtmakingen onmiddellijk uit naar de vreemde snuiters in een nabijgelegen asielzoekers centrum. Zo werkt de menselijke aard nu eenmaal. Het fenomeen valt onder de noemer soort zoekt soort. Slavernij is van alle tijden en plaatsen. De zelfgenoegzame Westerse Beschaving doet er vrolijk aan mee. Denk aan hoeren en goedkope arbeidskrachten. De dagelijkse meervoudige verkrachting van prostituees is zelfs gelegaliseerd: niet om de vrouwen bij wet te beschermen, maar om belasting te kunnen innen. De fabrieken voor kleding en mobieltjes besteden we uit aan verre landen. Daarginder is het goedkoper en makkelijker om een arbeider te laten slapen onder de tafel waaraan hij werkt. Het gebeurt grootschalig en uit ons aller naam.
Denk trouwens niet dat negers of Arabieren, Chinezen of holbewoners een haar beter zijn dan de blanken van Europa. Allemaal slepen zij slaven rond om eraan te verdienen en ermee te kunnen doen wat bij hen opkomt. In Congo voeren zwarten hun broeders af naar de goudmijnen en de zusters dienen als matras of huissloof. In Niger en Sudan houden Arabische bendes drijfjachten in de dorpen en verkopen de mensenbuit als waren het bloemkolen of sandalen. Er bestaan geen beschavingen die in vreedzaamheid hebben overleefd. Het is altijd een hel geweest.
Na de Goedheiligman haastig te hebben uitgewuifd, draven we naar de bouwmarkten en tuincentra om een vooraf omgehakte boom te bemachtigen. Sommige beperken hun strooptocht tot de schuur om de kunststof nepper van vorig jaar uit te klappen, maar de idee is hetzelfde. Kerstmis in aantocht!
Het is een door gewiekste Roomse zeloten aan de noordelijke volkeren opgelegd alternatief voor de veel oudere zonnewende, het kantelpunt van het licht in winterse duisternis. Vervang de Goden en onderwerp de gelovigen. Graag had ik gehoord wat de vroeg middeleeuwse zendelingen precies beweerden om de heidenen onder hun eikenbomen zo gek te krijgen dat ze Jezus gingen aanbidden. Menigeen zal toch een pak slaag hebben opgelopen.
Vroeger woonde ik op een plek waar het zo donker kon worden, dat je werkelijk geen hand voor ogen kon onderscheiden. Zo leer je angst onderkennen en overwinnen. Licht is namelijk zowel goed als slecht voor de ontwikkeling van onze angstbeheersing. De Sint kwam bij ons tegen half acht in de avond. Moeder had ineens iets gehoord bij de achterdeur en mijn oudere zus ging kijken. Ik liep achter haar aan, maar bleef op afstand. Mocht tegen de verwachting in een onverlaat uit de duisternis binnenvallen, dan zou ik de trap op vluchten en via het venster van mijn slaapkamer het huis verlaten. Natuurlijk, om onvindbaar te worden in de nacht.
December is de maand van de illusie. Veel mensen verheugen zich alvast op de kleine loonsverhoging in het nieuwe jaar. Deze zal in de praktijk neerkomen op de zoveelste achtereenvolgende vermindering in koopkracht, mooie praatjes van politici ten spijt.
In de laatste 10 jaren hebben we 25% ingeleverd.
December is ook de maand van mooie voornemens. Men belooft te stoppen met roken, drinken, vreemdgaan, gokken en liegen. Meestal vergeefs en een erger nederlaag dan wanneer we het kleine wangedrag gewoon hadden voortgezet.
Onze enige terechte hoop is gericht op de terugkeer van het licht van die enorme kerncentrale aan het firmament. Deze houdt het leven op aarde gaande en verzoent ons met de diepe angst voor wat in duisternis verscholen ligt. Hier mogen best een paar illusies bij worden opgevoerd.
Monk
29 november 2012
(foto: Monk)
