Weg met de professionele fotografen, het arrogante gilde dat uitmaakt wie beroemd mag zijn en wie langszij de catwalk van het leven tot klapvee mag dienen! Wij bepalen voortaan zelf of en waarmee we in de schijnwerpers komen. OK, we moeten opletten om boven de hybride meute verheven te blijven. Een goede PR is onontbeerlijk, zo niet het enige dat telt. Dus staan we op alle sociale media en schaffen ons de laatste gadgets in technology aan. Opgenomen in een cloud willen we schitteren als een supernova. Ondernemerschap in narcisme.

Selfie is het woord van 2013. Technisch gaat het om een fotografisch zelfportret. Doel is anderen te vermaken en te imponeren, een trend te zetten, de boventoon te voeren:
kijk mij es geweldig bezig zijn. U toont en passent het gezelschap waarin u verkeert, uiteraard gestoken in alweer nieuwe kleding en bij voorkeur in de setting van een geweldige club met een ontvangstcomité voor de deur. Thomas Rosenboom schreef er een boek over met de titel: De Rode Loper.
Zelden kom je een droefgeestig zelfportretje tegen, bijvoorbeeld wegens een domme deal bij die louche autohandelaar om de hoek. Nergens zie je Selfie voor de deur van het bedrijf waar betrokkene zojuist is ontslagen of dagelijks gepest wordt door een collega. Vorig jaar waren er 100.000 meldingen van structureel pesten op het werk, om een indruk te geven.

Selfie en bijbehorende verbale waterval verschaffen een tweede identiteit, een dekmantel voor eigendunk en onzekerheid tegelijk. Het gaat ook nauwelijks om wat je zegt, maar om wie je wilt zijn. Leven in je eigen sprookje en ach, binnen marges is er weinig mis mee.
Lang geleden gingen de meeste studenten naar de Sociale Academie. Daar leerden ze iets van de leraar die zei: Je mag het best zeggen als je mij een lul vindt.
Aan Selfie kleeft weinig eigenheid, it’s just branding. Eigenlijk is het een nogal conservatief om niet te zeggen burgerlijk verschijnsel, alles behalve revolutionair of baanbrekend.

Miljoenen houden zich ermee onledig en kieken zich te pas en te onpas. De benodigde camera is niet toevallig onderdeel van het mobieltje, een commodity zonder welke je net zo goed dood kunt zijn. Naïeve tieners doen aan Selfie, maar ook zakenlui en premiers hebben het medium ontdekt. Zelfs de Paus gaat ervoor, voornaamste reden waarom hij tot Man van het Jaar werd verkozen.
Popsterren en rijke leeglopers hebben het pad geëffend in de beeldcultuur. Hun muzikale prestaties of andere bezigheden werden hier overigens niet interessanter van.
De trend werd begin jaren 70 van de vorige eeuw ingezet met de opkomst van de tv clip en daarmee het show element in muziek. Vanaf dit moment werd Gary Glitter belangrijker dan Captain Beefheart. Die laatste kent u niet? Dat bedoel ik. Gary daarentegen kent u vast wel: hij werd naderhand veroordeeld wegens pedofilie en bezit van kinderporno. Wat weer niets zegt over de muziek die hij bracht.

In een vechtmaatschappij die het van dynamiek moet hebben, kent Selfie varianten. Elke dag een portretje van dezelfde ingenomen gast of bitch verveelt hoe dan ook op den duur. Zo is er nu Belfie, een samenvoeging van Bum + Selfie, ofwel je toont je kont aan al je vrienden en volgers. Het is weer eens wat anders. Was ik Johnny Loverboy, dan zette ik een databank op van kontjes die het in de verhuur goed zullen doen.
Je kunt ook op de kiek met de gast die je juist van zijn fiets hebt geslagen. Zijn gehavende loserskop naast jouw triomfantelijke grijns: two sides of a situation.

Niets blijft zonder gevolgen. Meer en meer is de wereld aan hen die produceren en consumeren, jong en flexibel zijn, meedraaien in mode en media hype. Wie achterblijft, wordt uitgesloten.
Het credo van de narcist is immers: wie mij tot nut is mag blijven, de rest moet weg.

Eenzaamheid en besef van nutteloosheid zullen toenemen. De politiek reageert hier al op. Ontslagen werknemers worden in hun oude baan hersteld, nu met behoud van uitkering. Onbeschaamd wordt gesteld dat er meer vrijwilligers moeten komen. Het bespaart kosten en vermindert de kans op isolering, radicalisering en versombering. Zo speel je de win/win card.
Rekenmeesters van Ziektekosten Verzekeraars zullen eveneens reageren op veranderende omstandigheden. Ik voorspel dat euthanasie veel toegankelijker wordt en mogelijk zelfs populair of erger: de ongeschreven burgerplicht van ieder die door uitzichtloze ziekte, langdurige werkloosheid of ouderdom nutteloos en anderen tot last is geworden. Niet de publieke moraal maar het geld zal de trend zetten.

Terug naar Selfie. Er is weer eens niets nieuws onder de zon: in vroeger dagen verstopten kunstschilders soms een zelfportretje in een opstelling van regenten en Alfred Hitchcock schuift in eigen films altijd heel even in person voorbij. Ik Facebook dus ik besta, kun je de gedachte samenvatten. Vanuit de gebruiker met een vette knipoog, want het is niet zwaarder dan het weegt. Het gaat ook om tijdverdrijf en feelgood.
Zelf denk ik geregeld: ik betaal dus ik besta. Met het onvermijdelijke misnoegen van een rekening op de deurmat is er namelijk de bevestiging van mijn bestaan. Het zal de reden zijn dat de afzender er alvast Mijn Factuur boven heeft gezet. Blij zijn omdat je mag betalen.

De wens tot zelfbevestiging wordt des te urgenter naarmate ons wordt voorgehouden hoe ultiem en uniek we zijn als individu. Geen bevestiging is ons te veel. En dat, terwijl elke psychiater of bioloog kan aantonen dat uw en mijn belevenisjes en onzekerheden zo veelvuldig voorkomen dat je gerust van een patroon kunt spreken. Gelukkig maar, want hiermee stijgt de kans op herstel.

Selfie bevat een paradox. Gesuggereerd wordt een zelfverzekerd ego, maar de massale en herhaalde smeekbede om bevestiging wijst op het tegendeel. Het werkt als een suikerklontje op iemand met diabetes: op korte termijn voelt deze zich iets beter om daarna in een des te dieper gat te vallen. Selfies the drug I’m thinking of.
Narcisme kenmerkt zich door een gebruikersmentaliteit, de ontkenning van verplichtingen aan anderen.
Wie bevestiging zoekt in een Afghaanse Clan of een Amerikaanse Street Gang, kan rekenen op respect en bescherming, maar moet niet proberen zich aan verplichtingen te onttrekken.

Gelukkig sluit de trend van ultieme oppervlakkigheid aan bij de voortschrijdende techniek. Omdat ontwikkelingen hierin grote investeringen vergen, zijn deze in handen van een groepje multinationals. Zij faciliteren en stimuleren uw behoefte aan contact met iedereen die in uw maakbare bestaan past. Dit gebeurt uiteraard gedoseerd: eerst moeten gedane investeringen ruimschoots worden terugverdiend, pas daarna wordt een noviteit in de markt gezet.
Ik kijk al uit naar de volgende Samsung Galaxie, oplichtend beeldmerk in een universum dat even ondoorgrondelijk is als leeg.

Monk
21 december 2013
(Foto: Monk)