We leven in een fundamentele chaos, opgebouwd uit talloze elementen in eindeloze variatie en verandering. Waarnemen is selecteren naar wat van belang is en wat niet. Dit goeddeels onbewuste proces is gebonden aan de persoon en de cultuur waarin deze leeft. Wij zijn wat we zien.

Fotografie is een technisch hulpmiddel om onze waarneming vast te leggen. Afgezet tegen de geschiedenis is het een jong medium: tekenen en schilderen bestaan al veel langer. De opkomst van de fotografie maakte deze oudere vaardigheden in zekere zin overbodig. Landschappen en portretten, bijeenkomsten en slagvelden konden voortaan nauwgezetter en sneller worden geregistreerd. De machtsovername maakte de kunstschilder vrij van de plicht en gewoonte naar de werkelijkheid te werken.

Met de fotografie ontstonden van meet af nieuwe mogelijkheden het beeld te manipuleren. In zekere zin is dit zelfs inherent aan het medium, omdat ook het waarnemen zelf niet altijd recht doet aan de werkelijkheid. Getuigen bijvoorbeeld zien zelden precies wat er gebeurt. De mens wordt geleid door aannames en vooroordelen, ingeprente voorkeuren en bovenal ontgaat hem veel.

In beginsel legt fotografie vast wat redelijkerwijs waarneembaar is. Manipulatie bestaat als bewuste vorm van beïnvloeding van het beeld: standpunt, afstand, vorm, verhouding, kleur. Maar ook combineren en isoleren. Vaak is een beeld niet waardevrij en bedoeld om de kijker tot iets over te halen of voor waar te laten aannemen.

Abstractie is een onderdeel van de werkelijkheid zoals we die kennen. Deze komt neer op de grootste gemene deler van onze waarneming. Om misverstanden op voorhand uit te sluiten: voor mij bestaat er geen fundamenteel verschil tussen beelden waarop alles herkenbaar is bedoeld en abstracties. Fotografie is vooral een ontdekkingsreis naar de randen van de fantasie. Er is aandacht voor wat zich gewoonlijk aan de blik onttrekt en/of in een nieuwe context wordt geplaatst.
Anders gezegd: fotografisch abstraheren is het vermogen om de fundamentele chaos te vertalen naar nieuwe betekenisvolle beelden. Hiermee wordt ingegrepen op de waarneming, maar ook op gangbare opvattingen.

De onderwerpen en stadia van abstractie zeggen iets over de manier waarop de fotograaf zich verhoudt tot de wereld. Dit is een keuze, maar ook een proces. Realiseren wat bij je past en afstand nemen van algemeen gedeelde duiding vergen tijd en een vrije geest. Op deze manier beschouwd, is fotografie een poging de belevingswereld te vergroten en te verrijken.
In een tijd die zich richt op uniformiteit en efficiency, ratio en techniek, vind ik het wenselijk eigenheid en diversiteit na te streven.

Begonnen in het analoge tijdperk ben ik gewend aan nauwkeurigheid bij het fotograferen. Om die reden en omdat ik hecht aan een zekere mate van binding met de tastbare wereld, worden mijn foto’s minimaal bewerkt ten opzichte van het origineel. Ze zijn overwegend gemaakt op plaatsen waar geen definitieve orde heerst: rafelranden, vage terreinen, stortplaatsen, verlaten of halt opgetrokken gebouwen. Afgedankte spullen, verwerd materiaal, afgescheurde posters en gebroken glas bieden onvermoede perspectieven.

Tegelijk bieden werveling in de stad en de meer statische patronen van het landschap volop mogelijkheden. De nachtelijke kosmos fascineert onverminderd. Het zal te maken hebben met de drang een eigen weg te vinden in tijd en ruimte, zonder sturing van buitenaf.

Misschien komt mijn werk in laatste instantie neer op het maken van Cosmic Selfies, beelden die tot doel hebben het bewustzijn te ontwikkelen door te kijken naar wat is vastgelegd.

Monk
28-11-2015
(foto: Monk)
zie rubriek Fotografie van deze site