Monkwise

columns verhalen fotografie

Bedrading

Almere

De dagen van Sinterkerst roepen ook na een halve eeuw nog krachtige beelden op. Van gezinsintimiteit rond een zinken teil vol verpakte cadeautjes, chocoladekransjes met witte korrels onder de kerstboom. De achtergrond wordt ingevuld door vroeg intredende duisternis,  regen en wind, een dampend schoollokaal, angst voor vermaningen.  Het geheugen hunkert naar stereotiepen.

Ik dacht zorgvuldig na over verlanglijstjes. Voor zover informatie aanwezig was, overwoog ik welk model Dinky Toy het meest bruikbaar was, of het een voetbal of schaatsen moesten worden. Schaarste bepaalde vooraf dat het er nogal op aan kwam, dus ik leverde geen half werk. Het is zelfs zo, dat ik vandaag nog tamelijk nauwkeurig kan reconstrueren hoe mijn lijst er op 10 jarige leeftijd zal hebben uitgezien. Mijn leven was overzichtelijk maar intensief.

Waarom het verlangen zo indringend was?  Misschien bouwde ik met kleine bezittingen een eigen territorium. Waar elk moment op je leefruimte kan worden ingebroken, dienen voorwerpen mogelijk als markeringen. Moeder liet haar kinderen graag weten wie de baas was: zelfs de stront van de kat is nog niet van jou.
Bezittingen zijn ook bouwstenen van identiteit. Door te spelen met zelf gekozen spullen en erover te fantaseren, ontwikkelde zich een universum waartoe alleen ik toegang had.
Dat ik uitsluitend in de buitenlucht graag met andere kinderen speelde, ondersteunt deze theorie. In mijn echte domein liet ik niemand toe.

Obsessief, is het woord. Had ik eenmaal drie vliegtuigplaatjes van de kauwgomfabriek, probeerde ik de hele serie te bemachtigen. Vielen de volgende exemplaren tegen, dan ontstond een kantelpunt. Ik zou of doorzetten en tot het gaatje gaan, of de zaak helemaal stoppen en mijn belangstelling op iets anders richten. Zo ging het ook met boeken: Arendsoog kwam bij mij nooit op de plank. De cowboys waren te dom; er werd in het wilde weg geschoten. Aan die gasten was een draadje los, vond ik.

Een eenmaal gevormd karakter is permanent. Tien albums van de Rolling Stones tonen mij vooral welke ontbreken: ik wil er vijftig (en draai er hooguit tien). Het is voorgekomen dat ik de drang tot aanschaf van muziek moest onderdrukken, waar ik al van plan was alles van betreffende artiest of band uit mijn bezit te stoten. Gewoon om zeker te weten dat ik de juiste beslissing nam. Ergens onderweg in het leven heb ik begrepen dat dit een afwijking is, die zelfs in psychiatrische handboeken vermeld staat. Mijn bedrading is een beetje ongebruikelijk aangesloten. Ik was een nerd voor het woord in onze taal bestond.

Met terugwerkende kracht is het mij een raadsel waar ik als kind zoveel sigarenbandjes, lucifermerken, flutboekjes, melkdoppen met opdruk , fietsdynamo’s en god weet wat vandaan haalde. Nu ja, ik weet het wel, maar voel schaamte hierover te berichten.
De verwerving komt neer op standvastig ruilen, stelen, bedelen, afstropen en manipuleren. Ik wist altijd precies wat in de verzameling ontbrak. Nog altijd voel ik aandrang om interessante verzamelobjecten mee naar huis te nemen, wetende dat ik er niets mee zal doen.

Verzamelen is een vorm van bewustzijnsvernauwing. Het is (wat velen denken) geen onbeheerste drang naar bezit. Het gaat eerder om nieuwsgierigheid naar wat er is, aangevuld met een nauwelijks bedwingbare behoefte tot ordenen. Er is ook angst: de notie dat dingen verloren zullen gaan. Verzamelen vergt (naast geld) tijd, inspanning en vakkennis. Alleen stof komt uit zichzelf aanwaaien. Het opdoeken van verzameld bezit (dus niet het fornuis of de lamp boven de eettafel) is, omgekeerd aan het bijeenrapen, onderhevig aan twijfel, schoksgewijze besluiten, bezwaren, om gek van te worden.

Een beetje word ik geholpen door een andere afwijking, of mogelijk een variant van mijn grondneiging: drang naar perfectie en esthetiek. Boeken waarvan de kaftkleuren met elkaar vloeken, zet ik niet naast elkaar. Grammofoonplaten met twee krassen doe ik weg, zelfs zonder een beter vervangend exemplaar te hebben gevonden. Niets erger dan troep in je handen.

Ik wil de goden niet verzoeken, maar een verzengende huisbrand zou mij vrijmaken. Opnieuw beginnen, is geen optie. Aan verzamelen begin je op jonge leeftijd, niet wanneer je bent begonnen met aftellen. Maar aandrang schakel je niet zomaar uit. Dus zal ik minstens blijven schrijven. Wat is schrijven anders dan gedachten verzamelen?

Monk
6 december 2018
Foto: Monk

Print Friendly, PDF & Email

Reacties zijn gesloten.