Monkwise

columns verhalen fotografie

Staatsman?

Assen

Toont Rutte staatsmanschap? Aan peilingen in de politieke onderbuik mag je afleiden van wel. Ook de media zijn overwegend lovend*. De premier staat deze dagen geregeld op om te vertellen wat ons te doen staat. Dit komt goed van pas in een land dat het zelf denken heeft afgeleerd.

Ik weet ook wel, dat een premier vele afwegingen moet maken en hierbij druk ervaart vanuit eigen partij en de coalitie, het bedrijfsleven en de vakbonden. Om van de media te zwijgen: die wil je niet tegen je innemen. Rutte propageerde aanvankelijk dat de scholen open moesten blijven. Kinderen zouden niet vatbaar zijn voor Covid-19 en ouders in essentiële beroepen (waar zijn partij sinds jaar en dag het mes in zette), moesten ontlast worden. Zeg dan hardop dat je primair de economie draaiend wilt houden, maar dit deed hij dus niet. Een staatsman zegt gewoon waar het op staat.

Het kabinet doet ook juiste dingen, zoals het hameren op thuisblijven en het onderling afstand houden. Het is geen sinecure om een bevolking van overwerk en consumptie, opgevoed in mobiliteit en competitie, op slag te bewegen tot isolement en discipline. Ook het aanstellen van PvdA -er Van Rijn was verstandig en opmerkelijk – als vervanger van een eigen partijlid. Aan de andere kant verschuilt Rutte zich structureel achter de deskundigen waardoor hijzelf buiten schot kan blijven, zelfs voor gedane zaken: de conclusies en aanbevelingen van eerder onderzoek naar rampen werden onderin een lade gegooid. Rutte claimt zelden een voortouw positie. Hij loopt liever als hofnar achter de wagen.  

Intussen stijgen de getallen van opgenomen patiënten en ook van doden, inmiddels tegen de 1500. We weten bovendien dat, wegens het beperkte meten van besmetting (geen spullen in huis, krenterigheid, vrees voor volkse paniek), dit getal hoger ligt. Reële angst en ergernis in de zorg stijgt snel waar zelfs vandaag nog altijd een tekort is aan beschermende middelen, ook voor het personeel. Geen woord over structurele positieverbetering voor deze sector. En wie had het jarenlang geringschattend over handjes aan de bedden?

Echt veel beter dan het verguisde Italië doen we het niet. De Nederlandse aanpak komt neer op te laat en te weinig. Dit is in overeenstemming met de breed gedragen rechts-liberale mentaliteit waarin naar dagkoersen wordt gestuurd en uitgaven aan zorg, onderwijs en handhaving onderhuids worden beschouwd als weggegooid geld.

De gepropageerde gefaseerde aanpak is traag en gericht op instemming en draagvlak. Polderen met een levensbedreigend virus is gewoon een slecht idee.  Het was nota bene Wilders die de premier hierover kapittelde.

De bevolking mag denken (hopen) dat Den Haag in deze crisis op de goede weg is, maar het is de vraag of dit applaus niet vooral is te danken aan toegezegde miljardensteun. Het is een oud recept dat al onder Kok (een andere staatsman van formaat) opgeld deed: probleem + zak geld = oplossing. Niet alleen noodlijdende kleine bedrijven staan massaal op de stoep: er is garantstelling in de maak voor een miljardenlening aan KLM-Air France. Maar wie betaalt straks de rekeningen? Den Haag beschouwt het landsbestuur en zelfs de EU als een bedrijf, een multinational met geldschieters  en aandeelhouders.

Bruins, de door zijn hoeven gezakte bewindsman, stelde dat de import van medische producten uit China geen gevaar zou lopen: de Chinezen zijn betrouwbaar, want ze houden van handelen. Als ware VVD-er maakte twee denkfouten in een enkele zin. Ten eerste zijn mensen onbetrouwbaar omdat ze op voordeel uit zijn en ten tweede dienen Chinezen verplicht de Staat China, die geld slechts als middel ziet tot iets anders, namelijk machtsuitbreiding. Hoe kun je als premier dergelijke lulkoek afdekken? Het antwoord is nog erger dan de vraag: omdat Rutte gelooft dat het waar is.

Staatsmanschap is geen doel op zich, maar de uitkomst van verstandig en onafhankelijk gedrag. Er was een tijd waarin ik mijn chef toebeet: macht wordt toebedeeld, gezag moet je elke dag verdienen. Zoals Rutte was deze man een regelneef, een bemoeial die zijn visie ontleende aan wie hem de macht gunde. Gelukkig weet ik uit ervaring dat zelfs aan ellende een einde komt. Houdt dus moed, Monkwisers! Tot die tijd mag u vooral uw eigen gezond verstand vertrouwen.

Monk
3 april 2020
Foto: Monk

* lezersonderzoek Noord Hollands Dagblad 3 maart: 70% vindt Rutte een staatsman van formaat.

Print Friendly, PDF & Email

Reacties zijn gesloten.