De Nederlandse woningmarkt is vastgelopen, zo heet het. Overal staan huizen te koop, maar kopers blijven weg, weerhouden door aangescherpte regels rond de hypotheekverstrekking en de onuitgesproken verwachting dat de prijzen verder zullen dalen.
Huiseigenaren die willen of moeten verkopen, krijgen dit alleen voor elkaar door heel lang te wachten en een gelukstreffer te scoren of genoegen te nemen met minder geld. Dit betekent in een toenemend aantal gevallen dat zij met een restschuld blijven zitten, een schuld aan de Bank zonder dat hier nog onroerend goed als pand tegenover staat. Dit gaat nog meer geld kosten.
Uiteraard worden voor de ontstane situatie verklaringen, om niet te zeggen schuldigen gezocht en gevonden. Het ligt aan Europa, de perfide Grieken, de Banken, de luie werklozen en simulerende zieken, de feestleeftijd waarop de AOW ingaat. Naar het eigen gedrag wordt ongaarne gekeken. Wanneer we de inderdaad bedenkelijke rol van geldschieters en meegrazende overheidsinstanties even buiten beschouwing laten, resteert de vaststelling dat ettelijke Nederlanders zich in torenhoge hypothecaire schulden hebben gestoken. Dit is het resultaat van decennia opgefokt geluksdenken. De bomen leken tot in de hemel te groeien. De huizenprijzen bleven maar stijgen, net als de rendementen van aandelen, gewoonlijk beleggingen genoemd. Het vermogen en de bereidheid tot reflectie en bescheidenheid bleken omgekeerd evenredig aan gemakzucht en opportunisme. U zegt: we moesten wel kopen? Ik heb die handtekening nooit gezet.
Het aangaan van hypothecaire leningen werd de burgers aantrekkelijk gemaakt door aftrekbaarheid van verschuldigde hypotheekrente op het belastbaar inkomen. Elfhonderd euro in de maand verschuldigde rente betekent zomaar vier of vijfhonderd euro terug in de kassa via genoemde constructie.
Toen kwam de Crisis. En daarmee ter tafel het H woord, ofwel de vraag of in tijden van serieuze overheidstekorten en krimpende economie het onderhand geen tijd wordt iets te veranderen aan de mate waarin de staatskas moet opdraaien voor leningen van particuliere huiseigenaren. De regeringspartijen VVD en CDA willen van hervorming niet weten. Ze vrezen instorting van de huizenprijs en daarmee de reactie van hun electoraat. Prijsdaling kost de overheid bovendien miljoenen door lagere WOZ opbrengsten. Ook zal de Bouw dan een klap krijgen, met opnieuw minder inkomsten voor Den Haag en niet alleen wegens misgelopen belastinggeld. Het aantal werklozen zal bijvoorbeeld oplopen.
Waar zelfs geharde kapitalisten als bankiers hebben aangegeven dat het bestaande H systeem onhoudbaar is, volharden Rutte en zijn bewindslieden erin de kwestie onbespreekbaar te houden. Het schijnt geen enkel bezwaar te zijn voor de voorvechters van de vrije markt om overheidsbemoeienis te eisen waar hen dit uitkomt. Een beetje liberaal zou namelijk moeten gruwen van zoiets als hypotheekrenteaftrek. Hij dopt zijn eigen boontjes wel.
Helaas: het electoraat is alleen vrijheidsgezind wanneer het schikt. Rutte is liberaal zoals Wouter Bos zich socialist toonde door falende Banken te redden met miljarden aan belastinggeld.
Naarmate de nood stijgt en er geen zicht is op een einde aan de prijsdaling van woningen en om Amerikaanse toestanden van uitzetting en wankelende Banken te keren, wordt des te genadelozer gezocht naar manieren het getij te keren. De mogelijkheid om overheidsbelangen in de economie te verkopen, is onderhand politiek uitgeput. Er is al zoveel geprivatiseerd en veel burgers (kiezers) ervaren dat van de hierbij uitgedragen heilstijdingen weinig is uitgekomen. Het OV bijvoorbeeld werd niet goedkoper en beter, maar duurder en slechter. Voor de omvang van de ziektekosten geldt hetzelfde, met dank aan de vrije jongens in de ziekenhuizen.
Dan maar sleutelen aan de sociale wetgeving, zoals Balkenende eerder deed. Binnenkort worden flexwerkers gekort op hun WW. Zieken worden opgejaagd door VerzuimReductie, geleid door een ex voetballer en meer van dat slag. Aan de Wet Bescherming Persoonsgegevens heeft dit particuliere bureau met incasso mentaliteit geen boodschap. Medische gegevens van werknemers blijken gewoon gedeeld met de werkgever. Amateurs beoordelen of de zieke werknemer weer aan de bak moet. Je krijgt een intimiderende grote bek aan de telefoon en genezing is in aantocht.
Voor het H woord heeft het kabinet Rutte een (tijdelijke) oplossing gevonden. De H blijkt ineens niet te verwijzen naar Hypotheek, maar naar Huur. De Tweede Kamer heeft al ingestemd met het kabinetsvoorstel om het zogenaamde scheefwonen aan te pakken. Een scheefwoner is de bewoner van een sociale huurwoning wiens inkomen hoger ligt dan € 43.000 bruto per jaar. Door zijn asociale opstelling om niet te huren in de vrije sector of een eigen huis te kopen, is de woningmarkt komen vastzitten.
In Nederland moet iedereen namelijk de beginselen van Rutte respecteren en dus aanhanger zijn van het eigen woningbezit. De scheefwoner kan straks een extra verhoging van (voorlopig) 5% tegemoet zien. En dat ieder komend jaar. Zo verhoog je binnen tien jaar de huur met meer dan 50% (verhoging over eerdere verhogingen meerekenen).
Dat veel van deze huurders bij geen enkele Bank een hypotheek loskrijgen, bijvoorbeeld omdat ze te oud zijn of een instabiel inkomen hebben, speelt in de Haagse besluitvorming geen rol. Evenmin hoor je iets over het terugschroeven van de huur ingeval het inkomen mocht terugvallen of over het feit dat scheefwoners meer geld aan andere dingen besteden en dus evengoed bijdragen aan de economie.
Ooit werd de scheefwoner minstens gedoogd, bijvoorbeeld om nog enig cachet te geven aan een stedelijke woonwijk die anders is gedoemd te vervallen tot een getto. Of denkt u dat een op extra huurverhogingen getrakteerde scheefwoner op den duur nog reden zal zien in een achterbuurt te blijven? Het recht op een kasboekmentaliteit is heus niet alleen aan Rutte voorbehouden.
In de media worden huurders in het algemeen en scheefwoners in het bijzonder, in toenemende mate opgevoerd als kwalijke profiteurs. Veel huiseigenaren die zichzelf in de nesten hebben gewerkt en die, let even goed op, decennia lang hebben neergekeken op welke huurder dan ook, geloven deze onzin maar al te graag en verwachten kennelijk veel (gunstigs) van de aanpak.
Eigenaren van een huis zijn, in de ogen van Rutte en consorten, nooit scheefwoner. Iemand die een miljoen op de Bank heeft en desondanks in een doorsnee koopwoning zit, wordt eerder gezien als een verstandig om niet te zeggen een sympathiek mens. Ze zijn altijd zo gewoon gebleven, weet je. En ja, jonge mensen moeten ook een huis kunnen kopen, luidt de breed gedragen opvatting van mensen die er zelf aan hebben bijgedragen dat de prijs van koophuizen sinds begin jaren 90 spectaculair is gestegen. Vanwaar dit veronderstelde recht op een koophuis? En mag ik vragen wie van u een huis kocht in de veronderstelling dat dit in waarde zou stijgen, in plaats van dalen omdat u er in woont en het huis dus veroudert? Wie sloot een hypotheek af teneinde een zo hoog mogelijke fiscale aftrek te kunnen realiseren? Staat het H woord misschien voor Hypocriet?
Ik weet het goed gemaakt. Rutte krijgt zijn zin, waar het de scheefwoner betreft. De huurder die meer dan € 43.000 bruto per jaar verdient en in een sociale huurwoning zit, krijgt de gestelde extra huurverhoging op zijn dak.
Hier moet wel iets tegenover staan. De aftrek van hypotheekrente geldt voortaan tot een bovengrens van eveneens € 43.000 als koopprijs van een woning. Dit bedrag houdt alvast rekening met het verder dalen van de prijzen van koopwoningen, op termijn een gezonde ontwikkeling. Alles boven dit bedrag moet de huiskoper maar zelf opbrengen waar het de rentebetaling op geleend kapitaal betreft. En graag ook aflossen in plaats van elke drie jaar in een nieuwe Prius voor te rijden.
Lopende hypotheken boven de € 43.000 worden voortaan jaarlijks getrakteerd op een korting van 5% op de ingediende aftrekpost hypotheekrente. Ik zie namelijk niet in waarom de belastingbetaler moet opdraaien voor de vorming van particulier kapitaal.
Verder eis ik, dat alle woningcorporaties worden doorgelicht op oneigenlijke activiteiten en wangedrag van haar bestuurders. Bedoelde activiteiten worden onmiddellijk afgestoten en malafide bestuurders heengezonden en waar mogelijk strafrechtelijk vervolgd wegens het schaden van het algemeen belang.
Monk
21 april 2012
(foto: Monk)