Dominee Henk Leegte, voorzitter van het Comité Intocht van Sinterklaas in Amsterdam, bepleit een verandering langs de weg der geleidelijkheid. In de toekomst moeten we leren leven met een minder stereotype Zwarte Piet.
Ik schreef al eerder dat namen belangrijk zijn. Een dominee met de naam Leegte: ik ben jaloers op de romancier die dit bedenkt. Maar hij bestaat echt.
Het jaarlijkse Zwarte Pieten Spel is weer losgebarsten.
Piet is de personificatie van het blanke racisme dat onder de oppervlakte van de multiculti samenleving welig blijft tieren. Via Piet vergiftigen wij blanken onze kinderen met de notie dat zwarten domme ezels zijn, gedoemd tot knechtschap van hen die ertoe doen, dat zijn natuurlijk de blanken.
Sinterklaas moet eindelijk eens afstand doen van zijn zwarte slavenkorps, of anders maar helemaal opkrassen.
Zo ongeveer luidt het gedachtengoed van een kleine maar goed georganiseerde groep fanatici in ons land. Zij worden gesteund door bloedsbloeders in Suriname. In deze voormalige kolonie vigeert een commissie die herstelbetalingen eist voor de slavernij in Nederlandse dagen. Het aanschouwen van een Zwarte Piet in dienst van een oude blanke chagrijn roept daar natuurlijk de meest nare trauma’s op. Mw. Verene Shepherd, geboren Jamaicaanse, hoogleraar sociale geschiedenis en adviseur voor de VN inzake racisme jegens zwarte Afrikanen, was er snel uit. Een telefoontje met Desi Bouterse en zij wist welk standpunt zij had in te nemen. Daarbij heeft Verene onlangs ook zelf een schadeclaim ingediend teneinde een aantal Carabische eilanden een soortgelijke schadevergoeding te bezorgen. Zwarte Piet moet dus weg.
Onderzoek naar het duistere verleden van Piet leverde op dat de negerpage uit de 17e eeuw model stond. Een doek van de schilder Michiel van Musscher uit 1687 moet dit aantonen. Een jonge zwarte lakei staat onmiskenbaar en symbolisch achter zijn blanke Heer. Hij is gestoken in kleding die zijn horige status uitdrukt. Daarbij draagt de knaap een metalen halsband en dit maakt aan alle twijfel een einde.
Is dit racisme of niet? Nou, het is minstens slavernij. Maar wel van 300 jaar geleden, toen deze praktijk wijd verbreid was en zeker niet alleen onder blanken. Handelaren kochten, versleepten en verkochten gewoon alles wat geld opbracht. Ik denk kortom, dat het eerder dit betreft dan uitgesproken racisme. Net als vandaag telden vooral de resultaten en hierop was men trots. Daarom maakt de zwarte page deel uit van het tafereel.
Voor het racistische aandeel moeten we eerder bij de Kerk op bezoek. Uit naam van de Christelijke godsdienst werd lang vastgehouden aan het concept van de zwarte ondersoort die alleen door langdurige kerstening op termijn voor de beschaving te redden was. Je kunt er nu over schamperen, maar destijds werd dit breed en in ernst geloofd.
De argumentatie en het oordeel van Verena cs roepen emoties op. Van nationale tradities moet je afblijven, is de algemene insteek. Daarbij wekt zij de indruk van gemakzucht en vooringenomenheid. Er is nauwelijks iets onderzocht, of zij heeft haar mening klaar. Diplomatiek is het in geen geval. Je gaat er wat bij denken: dat zij er alles aan doet in beeld te blijven bij haar broodheren: een beter baantje krijg je immers nooit. Of anders dat zij wil voorkomen dat de Sint een plekje krijgt op de Unesco lijst voor immaterieel cultureel erfgoed, zeg maar de folklore die een land een identiteit verschaft. En, eerlijk is eerlijk, voor het vellen van een oordeel heeft zij inderdaad haar huidskleur niet mee. Wij vinden onszelf tolerant en flexibel, maar een zwarte in een ver land moet niet gaan zaniken over wat bijna iedereen slechts ziet als een traditioneel kinderfeest, inclusief ons aller herinneringen hieraan.
En daar was ie dan weer! Ronald Plasbuis. Op tv natuurlijk, deze keer bij Pauw en Witteman. De minister van Biza en Koninkrijkrelaties zei, in de archetypisch politieke correctheid stijl van zijn Partij allang een ongemakkelijk gevoel bij Zwarte Piet te hebben. We moesten maar wat andere leuke kleuren invoeren.
Als bioloog zou hij moeten weten dat mengen en rotzooien in het dierenrijk ongebruikelijk is. Daar is een zwarte panter al duizend jaar zwart en een witte raaf blijft wit. Ik reken erop dat de minister tegen 5 december als Pink Piet uit de kast komt. De goedheiligman voortaan openlijk omringd door roze schandknapen, meteen te gebruiken als gewaagde maar emanciperende pedo-parade! Of zou de bewindsman dit niet aandurven?
De Sint kent ook aanhangers. Te oordelen naar bepaalde sites op het internet waar je likes of andere tekenen van mening kwijt kunt, is de verhouding minstens 500 tegen 1. De 500 stemmen op Zwarte Piet, om duidelijk te zijn. Kun je nagaan in welk verschrikkelijk land wij leven: het is hier vergeven van de racisten.
Jan van Wijk, voorzitter van het Sint Nicolaas Genootschap, is een standvastig man. Hij is botweg niet bereid om de kleur van Zwarte Piet te veranderen. Piet is nu eenmaal zwart, dus gaan we hem niet een andere kleur geven.
Zo is het maar net, maar het beantwoordt niet de vraag of Zwarte Piet een restant is van ons koloniale verleden en het denken over negers.
De klad zit er sowieso in. Veel Pieten worden de laatste jaren al zo belabberd geschminkt, dat je nog nauwelijks van Zwarte Piet kunt spreken. Bovendien neemt hij geregeld een loopje met de oude Sint. Vorig jaar in Monnikendam zag ik bij de intocht nog, hoe de zwarte voorman van de Sint zijn Heer brutaal afblafte. Het scheelde weinig of ik had Sint ongevraagd geadviseerd dergelijk personeel op staande voet te ontslaan en werkwilligen in dienst te nemen met minder noten op hun zang.
Nog een opvallend detail: niemand zegt dat Sint Nicolaas van kleur moet veranderen. Van oorsprong afkomstig uit Turkije, zou een lichtgetinte huidskleur geloofwaardiger zijn dan de onmiskenbaar Arische gestalte die we kennen. Maar nee: niemand schijnt dit te willen.
In de Volkskrant stond een gravure uit 1700 van een onbekende kunstenaar. De titel luidt: Een swarte Moor wast de voeten van De Min Sieke Maegt. De maagd is natuurlijk roomblank.
De kleine bediende kijkt bepaald met vrijpostige wellust naar de naaktheid van het meisje. Als zijn Heer het in de gaten kreeg, werd het kereltje op een warme broek getrakteerd, dat weet ik wel zeker.
De gravure stemt tot nadenken. Is het eigenlijk niet nog altijd zo gesteld als destijds? Hoeveel donkere jongens van de voetbalvelden houden er een zo blank en blond mogelijke vriendin of vrouw op na? Wat is dat voor afwijking?
Nog onlangs viel me dit op toen de camera van de NOS over de tribunes gleed. Met een paar donkere voetballers die niet eens in het verhaal van hun trainer voorkwamen, zat daar een hele kluit van die oer-Hollandse meiden. Zou dit iets met racisme te maken kunnen hebben?
We schijnen in een proces van bewustwording te zitten. Waarmee we eindelijk oog krijgen voor het trieste en macabere lot van zwarten gedurende eeuwen. Hier kan dominee Leegte een mooie rol in vervullen: het stichten van vrede tussen de combattanten met hun onwrikbare meningen.
Ik ben van mijn kant bereid afstand te doen van Zwarte Piet! De inefficiënte lolbroeken worden namelijk gedigitaliseerd en wegbezuinigd, zoals overal in een modern bedrijf. Verder schaffen we alle subsidiepotjes welke dienen om ongeremd door te zeveren over ons verleden in de slavenhandel af. Verene Shepherd gaat een echte baan zoeken. Bovendien verlang ik terugkeer van de doos negerzoenen.
In het Amsterdamse Oosterpark, pal naast het monument voor de slavernij komt een monument voor de Sint. Zijn gelaat zal streng zijn op het zure af, een echte regent. Dit beeld mag in schrille tegenstelling staan tot de idiote Kerstman met zijn bolle buik en dronken middenstandsroep: Ho! Ho! Ho! Ho!
Monk
24 oktober 2013
(foto: Monk)
