Na jarenlang te zijn bestookt met meldingen over arbeidstekorten in de toekomst, komen nu schoorvoetend tegenberichten binnen druppelen: het wordt dringen op de arbeidsmarkt en wel tot in lengte van jaren. Dit laatste zegt ABN Amro in een rapport over de kwestie. Vooral mbo jongeren zullen het merken.
Serieuze tekorten aan werkkrachten werden nog in 2008 voorspeld. Minder dan 6 jaar daarna klinkt een ander deuntje. ABN denkt dat de eerstkomende 15 jaar geen sprake is van een arbeidstekort, integendeel.
Veranderd beleid is voor een beperkt deel hieraan debet. De gevolgen van de vergrijzing, voornaamste uitgangspunt in 2008, zijn immers opgeschort door de opgelegde verlenging van de arbeidsduur.
Dit neemt niet weg dat destijds de voortgang der automatisering schromelijk is onderschat en in het verlengde hiervan de aard van de arbeidsmarkt. Zonder te willen beweren dat helderziendheid mag worden verondersteld bij beleidsmakers, vraag ik me af waar in dit land economen toe dienen. Noch de bankencrisis, noch het infarct op de woningmarkt heeft men zien aankomen. Het lijkt erop dat onze strategen beter het verzakte tegelpad achter mijn tuin kunnen gaan opknappen. Daar vallen wel meetbare resultaten te behalen.
Ik beweer al jaren dat het verhaal van structurele tekorten op de arbeidsmarkt grote onzin is. Een kind kon begrijpen hoe de automatisering zou uitpakken en het is een zeer oude wet dat elke economische crisis wordt aangegrepen om de bezem door het personeelshok te halen. Dit geldt zeker in een maatschappij die wordt gedreven door winstbejag zonder te worden gehinderd door zoiets als verantwoordelijkheidsbesef. Verder behoef je geen Einstein te heten om te onderkennen dat falen op school het recept is voor langdurige zo niet permanente werkloosheid. In 2008 was dit vooral onder allochtonen een probleem. Het onderwijs verzandde bovendien in de managementcultuur van cijfers en getallen: afrekenen met Den Haag op basis van uitgereikte diploma’s. Wie nog zakte, kon echt helemaal niets. Het ging almaar verder het moeras in met als dieptepunt het grootschalige sjoemelen bij Hogescholen. Het scheelde weinig of er stond een kopieermachine voor diploma’s.
De kwestie was veeleer dat het arbeidsaanbod niet goed aansloot op de vraag van werkgevers en dat deze vraag instabiel is en aan verandering onderhevig. Politici noch economen schijnen voorts in 2008 ook maar iets te hebben meegekregen van Europa en de gevolgen van arbeidsmigratie.
Ik ben geen complotdenker. Ik geloof niet dat Den Haag in 2008 een volledig doorgestoken kaart speelde. De miskleun lijkt me eerder te wijten aan iets dat veel erger is: totale onkunde, gekoppeld aan politiek opportunisme en tunnelvisie. Den Haag was bereid noch in staat om geneesmiddelen in te nemen tegen een ziekte die niet alleen de VVD, D66 en het CDA, maar ook de PvdA in zijn greep heeft: het onbelemmerde vooruitgangsdenken. Ook in de PvdA wilde men hier geen vraagtekens bij stellen. Dit te doen was zoiets als tijdens een feestje pissen op de BBQ.
Niet bedacht dus en evenmin voorzien. De Banken Crisis bracht een stukje realiteit terug, maar de tegenzin hiermee volwassen om te gaan, was tastbaar. Bos, Zalm en Wellink zongen allen hetzelfde liedje Allemaal Een Neus Vol (en de stank is weg) teneinde het geprezen systeem in stand te houden. Kritische beweringen dat dit plak- en knipwerk de weg vrijmaakte naar de volgende crisis, werden netjes in de onderste lade opgeborgen. Zelfs vandaag, nu niet langer ontkend kan worden dat de Crisis in de Huizenmarkt of beter in de Hypotheekmarkt de belangrijkste factor is die de economie belemmert, doet de zittende macht er alles aan te volstaan met lapmiddelen en aan de macht te blijven. Het vertrouwen in de politiek breekt elk jaar diepte records. Wij hebben zelfs een minister (ja, daar is ie weer: Plasterk!) die het aanbieden van geld aanbeveelt als middel om vacante posten in gemeenteraden op te vullen. Hiervoor is de animo namelijk tanende. Wat hiervan het gevolg is (in zijn eigen Partij) zien we vandaag in Rotterdam Feyenoord. Raadsleden van de PvdA in dit stadsdeel weten niet (eens) waar hun partij voor staat en nemen slechts zitting om hun clientèle in de wijk te dienen en het presentiegeld te incasseren.
Nederland BV bezuinigt aan alle kanten, sloopt de collectieve sector en stuurt de rekening rond alsof we allemaal even veel schuld dragen. Alleen de rijken gaan er nog altijd op vooruit.
Arme mbo scholieren! Zitten te blokken voor een gedevalueerd diploma, waarmee je straks geen baan vindt omdat deze is of wordt geautomatiseerd. Docenten doen hun best, maar het algemene geloof leert dat kennis hetzelfde is als het kunnen bedienen van een pc. De middenstand bombardeert de kinderen met de idee dat rijkdom het belangrijkste is en uit de lucht komt vallen door middel van permanent feesten of anders via de Staatsloterij. Rutte en Samsom presenteren zich als leuke mensen die het beste met iedereen voorhebben.
Beste scholieren van Nederland: vergeet deze pannenkoeken en zoek je eigen weg. Mickey Mouse bestaat niet, maar de honden en hun tanden zijn wel echt. Hoewel: het is maar een foto…
Monk
7 januari 2014