Na een avondje zomergasten tv is mij eens te meer duidelijk geworden dat het land in zwaar weer verkeert. We zijn hard op weg naar een nieuwe variant van de aloude zuilenmaatschappij. En misschien is dat ook maar het beste.

Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam en door veel van zijn partijgenoten beoogd als premier in een volgend leven, interpreteert de Nederlandse cultuur naar vermogen maar maakt er niet echt deel van uit.
Vandaar mijn controle vraag: geachte Monkwisers: hoeveel Marokkaanse vrienden heeft u?
Om u mijn waarheid te zeggen: ik heb er geen, waarschijnlijk omdat vriendschap slechts kan bestaan bij een vervlechting die geen woorden behoeft.

Het programma draagt ook schuld aan mijn opgetrokken wenkbrauwen. Presentator Wilfried de Jong is niet de alleskunner voor wie hij wordt gehouden. Hij mist eruditie en overwicht. Hij negeert de putlucht of mist het lef om in de poep te roeren. Het moet wel een beetje leuk blijven. De programmaleiding maakte ook een fout: je kunt geen zittend politicus of bestuurder ondervragen zonder dat je antwoorden met een bijsmaak krijgt. Aboutaleb maakte van beide zwakheden handig gebruik: na afloop van de uitzending zou je bijna op de PvdA gaan stemmen.

Populisme en zelfs demagogie werden troef. Abou riep obligaat Geert Wilders nog eens tot de orde over diens Marokkanen uitspraak. Deze was destijds absoluut smakeloos, maar had een ondertoon die je kennelijk alleen als Nederlander kunt verstaan. Taal bestaat niet alleen uit woorden, maar bovenal uit omgevingsbegrip, lichaamstaal en intonatie. Dit zijn zaken die culturele finesse in zich dragen. Wilders maakte kortom een balorige grap toen hij zei dat hij de kwestie (minder Marokkanen in het land) ging regelen. Zo niet voor Aboutaleb: tot vervelens toe werd de trieste oude vader erbij gehaald om de angst onder Marokkanen te illustreren.

Wat wil de burgemeester? Moet het Volk der Kaaskoppen empathie worden bijgebracht met staaltjes Arabisch theatrale dichtkunst die aanvoelt als je reinste kitch? Wat leutert hij over de kernwaarden in de seniele liedjes van Vader Abraham? Moeten we sympathie opbrengen voor het standvastig omarmen van een geloof dat zich op het wereldtoneel voornamelijk van een kwalijke kant toont? Word ik (weer) uitgenodigd om de multiculturele samenleving te omarmen en van mijn kant een beetje te assimileren met de Islam en Arabische cultuur? In wat voor maakbare wereld leeft Aboutaleb eigenlijk?
Of ligt het probleem bij mij?

Als bestuurder en denker over zakelijke onderwerpen heb ik geen moeite met hem. Terecht wees hij op de kongsi van werkgevers en regering die leidde tot de eerste golf goedkope arbeidsmigranten uit Noord Afrika. Zijn opvatting dat het naar een herstel van de Stadsstaat gaat, waarbij ook het centrum van politieke macht verschuift, is zeker interessant.

Maar we hoorden niets over het tolereren van haatimams, subsidiekwesties aan Islamitische instellingen, hoofddoeken, Mocro criminelen of echte tolerantie. Over de vrouw kraamde Aboutaleb bepaald onzin uit: dat juist de ontwikkelde Islamitische vrouw als zachte kracht de archaïsche wereld van de Arabische volken zou kunnen veranderen. Hoe dwaas kun je zijn? Dergelijke vrouwen ontstaan voornamelijk in westerse landen onder westerse waarden en zij zullen wel gek zijn hun leven te riskeren om daarginder vijandig opgevatte meningen te gaan uitdragen. De Jong had kunnen refereren aan het lot van de dappere Egyptische vrouwen, maar liet het na.

Ook al niets over de (toenemende) vijandigheid van Moslims in allerhande stadswijken naar alles wat westers is. Welke idioot gooit stenen naar een ambulance of roept Joden! Joden! naar de politie die een ontvluchte crimineel probeert op te pakken? Nou, Abou?
De Jong laat het rusten. Hij is meer tafelheer dan journalist.

Aboutaleb is waarschijnlijk een bekwaam bestuurder en politicus met flinke verbale vaardigheden. In Rotterdam verstaan ze geen flauwekul. Hij past in de linkse traditie van bruggenbouwers. Een ieder die de straat kent, weet evenwel dat integratie een uiterst traag proces is dat generaties in beslag neemt. De geschiedenis bewijst bovendien dat het geheugen van een volk taai is: er hoeft weinig te gebeuren of het gaat alsnog helemaal fout.

Dit laatste scenario is mijn ultieme angst voor Nederland en de krakende identiteit van Aboutaleb neemt deze vrees niet weg. Ooit leefde ons land in een zuilensysteem: rooms leefde voor meneer pastoor, gereformeerd kocht bij de eigen kruidenier en de rooien hadden ook hun clubhuis. Ideaal was het allerminst, maar het was te hanteren, bij gratie van een code. Mogelijk is het nog altijd een bruikbare variant voor het multiculti vraagstuk, maar de tijd lijkt te dringen.

Monk
27 juli 2015
(foto: Monk)