Mediteren kent vele invalshoeken en varianten. Het gaat van Oosterse Spiritualiteit naar Westerse Therapie, van Hindoeïsme naar Christendom, van esoterie naar meetbare hersenfuncties. Er bestaat concentratie meditatie, objectgerichte meditatie, transcendente meditatie, dualiteitsmeditatie, er komt geen einde aan.
Een eenduidige definitie van meditatie ontbreekt dan ook. Nederlandse Encyclopedie biedt er alvast 14! Vaagheid alom: een poging om je werkelijke zelf te ervaren, de bewuste handeling aangaande het gelijkrichten van de geest met de ziel, concentratieoefening met als doel inzicht te verwerven in jezelf, een techniek om je te verlossen van hersenspinsels en zorgen, een methode om innerlijke vrede te beleven, een proces van bewustwording, de geest zuiveren van angsten en verlangens , bespiegelen, bidden, peinzen. Waar precieze notie ontbreekt, laat ook de taal het afweten.
Desondanks klinkt in iedere beschrijving door, dat mediteren een doel heeft en er technieken bestaan om dit te bereiken. Het helpt keuzen te maken en deze na te streven. Concentratie is een kernwoord en dit impliceert controle. Hiermee doen zich de premissen vermoeden, dat de geest zich leent voor dwang en dat er zoiets als goede dwang bestaat.
Ik ben geen kenner van het mediteren. De noodzaak of aandrang ontbrak. Er waren weliswaar stelselmatig aanvallen van buitenaf te verwerken, maar uiteindelijk kon ik altijd terugvallen op een kennelijk moeilijk te veranderen kern. Ik weet dat mijn keuzen vaak irrationeel zijn en heb er vrede mee. Bewustzijn is de basis van stabiliteit. Wel ontstond schade in de vorm van uitputting, een te langdurig of te intensief verblijf in een als tegennatuurlijk of vijandig ervaren omgeving.
Het is immers niet eenvoudig om jezelf te blijven, om in terminologie te blijven. Mensen om je heen oefenen invloed uit. Geldingsdrang schuilt in elke levensvorm. We zijn daders en slachtoffers ineen. Daarbij worden algemeen aangehangen opvattingen in regels en wetten gegoten. Vaak hoorde ik, dat identiteit een bedenksel is en dat het van jezelf afhangt of je slaagt in het leven. Zelfs ziek worden, komt in aanmerking als een keuze, een kwestie van onvoldoende buigzaamheid.
Meditatie is voor sommigen een levensbehoefte, reden voor weer anderen dit om te buigen naar business, een verdienmodel. Er zijn professionals en beunhazen die er hun geld mee binnen halen. De een heeft respectabele bedoelingen en tracht resultaten inzichtelijk te maken. De ander handelt in trucs en heeft vooral oog voor resultaten die vertaald kunnen worden in euro’s. Al te vaak wordt mediteren gebracht als een methode ter behandeling van een gebrek. De omstandigheden waarin iemand vastloopt, worden hierin soms wel erkend, maar tegelijk voorgesteld als een gegeven waaraan nu eenmaal niets te veranderen is. Alleen aan jezelf kun je werken. In die zin functioneert meditatie als de tegenpool van politiek bewustzijn.
Mindfullness is op dit terrein bepaald in de mode. Bedrijven presenteren zich als producenten van wasmiddelen: Wilt u met meer plezier en rust kunnen werken en leven? Vitale en ontspannen mensen halen meer uit zichzelf! Met behulp van M-technieken ontdekt u welke factoren een prettig gevoel van persoonlijk evenwicht geven!
Gevolgd door een rijtje resultaten:
U stelt heldere prioriteiten die passen bij wat u werkelijk wilt; u weet wat vitaliteit voor u betekent; u krijgt inzicht in uw persoonlijke energiebalans en uitdagingen.
De tekst misstaat niet in een verkiezingsprogramma van de VVD.
De cursussen worden uiteraard aangeboden in een passende ambiance, zoals een bosrijke omgeving. Sereniteit als commodity.
In tijden van turbulentie zoek ik bij voorkeur de stilte, met als basis aandacht voor ruimte en tijdsbeleving. Van belastende kwesties knip ik graag de verhullende franje weg. De basis van mijn identiteit is deze relatie tot stilte, gevormd door een jeugd in betrekkelijk isolement, het aangewezen zijn op eigen incasseringsvermogen en vindingrijkheid. Hieronder domineert het besef, deel uit te maken van een geschiedenis, van voorouders en een omgeving, een landstreek. Luisteren naar de wind in het riet, kijken naar de sterrenhemel, je overgeven aan zonnewarmte of vrieskou.
De kern is daar, waar vrijheid bestaat en vijanden geen toegang hebben.
Arm land van mensen die leven als kratkippen, opgejaagd in processen van produceren om te consumeren, vermaakt met technologische speeltjes, knagend aan de beperkte tijd die wij hebben.
Monk
22 maart 2016
(foto: Monk)
