Niet voor niets heeft de mens God uitgevonden. Het echte leven is soms ondraaglijk. Bovendien moeten we aan het einde ervan dood. Er is niets relatief aan dit ultieme feit. Het is van een groteske tragiek. Geloven is een manier van omgaan met deze werkelijkheid.

God schiep de mens naar zijn evenbeeld, heet het. Het omgekeerde benadert de waarheid meer: de mens schiep God naar zijn evenbeeld. Bij gebrek aan beter en in afwachting van Gerrit Zalm en de euro. Ieder was van meet af zijn eigen God en de geloofsgemeenschap fungeerde heel lang als een soort internet. De fysieke kerkgebouwen staan nog overal en nergens, zoals computers nu bijna elk huis zijn binnengedrongen. De liturgie, zeg maar de gebruiksaanwijzing, diende om een Babylonische spraakverwarring te voorkomen. De voorzaten van Bill Gates zetelden eeuwenlang als Paus in het Vaticaan. De traditie, waarbij veel wordt afgepakt en soms met veel tamtam iets wordt teruggegeven, duurt onverminderd voort. Net als de bereidheid van de geloofsgemeenschap deze toestand te bevestigen.

God is dood, beweren gemakzuchtige tongen. Hiermee wordt bedoeld, dat de macht van de aloude Kerk is ingezakt. Een opvatting die getuigt van Westers denken. Met de concurrent in Mekka gaat het namelijk prima en Jeruzalem is allang verklaard tot Eeuwige Stad. Dat de Oude God in onze gewesten kreunt, heeft Hij bovendien deels aan zichzelf te danken. Als overjarige dj draait hij versleten plaatjes, waar de techniek hem links en rechts passeert. God was iets voor na je dood en aangezien wij weigeren te sterven, kan Hij wel weg, samen met zijn pedofiele agenten in de Kerk. Maar daarom is Hij nog niet dood.

Vandaag zijn wij zelf God. Een dapper besluit, maar kunnen we het hanteren? De massaliteit en het obsessief delen van onze Selfies in woord en beeld via de sociale media roepen hierover twijfels op. Op het werk en in het wegverkeer mogen we genadeloos assertief zijn, eenmaal in de luchtbel van het private verliest de gedroomde almacht snel aan kracht. Daarom zoeken we zelfbevestiging via facebook en twitter, bestellen nog maar eens overbodige spullen bij Zalando, verdoven onszelf met ingewikkeld eten en beschouwen het als een grondrecht om een kindje aan te schaffen. Wie ziek wordt, is een loser. Nog een paar kabinetten en sterven wordt aangeboden als een keuze. U krijgt verzekeringsgeld terug ingeval u eerder uitstapt. Als voorschot kijken we naar programma’s waarin de dood als iets moois wordt voorgesteld.

De werkelijkheid is evenwel taai, zelfs in een welvarend land vol mensen die voldoen aan de dringend gewenste geluksstatistiek. De maatschappij, het land, het continent, de aardbol en zelfs gewoon het weer hebben een eigen dynamiek die zich hooguit tijdelijk en oppervlakkig iets aantrekt van menselijke besluiten. De aarde mag verstikken in CO2: na een saneringsronde met zelfs 5 miljard dode mensen, zal ze blijven draaien en ongetwijfeld opnieuw leven voortbrengen.

Op het snijvlak van narcistische zelfovertuiging en de onvermijdelijke notie van onmacht nemen we onze toevlucht tot een Messias. De rede wordt ingeleverd ten gunste van buiten ons liggende krachten, in de praktijk lieden die aandrang en middelen hebben langer door te gaan. Hoe hoger de verwachtingen en hoe dieper het besef van teleurstelling, des te extremer kiezen we. Hoe kan het anders bestaan dat straatarme mensen stemmen op miljardair Trump en weldenkende parlementariërs applaudisseren voor despoot Erdogan? Zij zijn de politieke Bruce Willis en Jason Stratford, die de klus wel eens even zullen klaren. Waar zij falen, helpt alleen nog bidden. Ik hoop dat u nog weet hoe dat moet, want er zal nog veel gefaald worden.

Monk
2 april 2017
(foto: Monk)