Het bedrijfsleven is er klaar voor! Met name scheepsbouwwerf Damen verheugt zich op een toekomst waarin Defensie meer geld kan uitgeven. Niets beter dan geld van de overheid.

Nederland denkt aan hervatting van de onderzeebootbouw. Het Zweedse Saab staat genoteerd als partner. Ook hier kennen ze het spel. Al eerder stortte een soortgelijk project in toen Denemarken en Noorwegen uit het Vikingproject stapten. Uit dit project stamt een kant en klaar ontwerp: de A26 Kockums. Te klein voor Nederland, maar een grotere variant is in de maak.

Ingeval er werkelijk een order komt, moet deze de weg van de Europese Aanbesteding gaan. Het bedrijfsleven schermt op voorhand met een flinke toename van werkgelegenheid. Dit liedje wordt vaker gezongen. Ook wordt gedacht aan export van een hoogwaardig product. Defensie claimt dat de (4) bestaande U boten binnen een jaar of tien vervangen moeten worden. Met Saab kan dit. Verder is het project een bron van inspiratie voor TU Delft en soortgelijke onderzoekscentra. En het geld blijft goeddeels in ons land.
Tot zover de reclame.

De gemiddelde Nederlander kent Saab alleen van het inmiddels failliete automerk. Dit bankroet is verbonden met de Nederlander Victor Muller, laatste CEO van het bedrijf.
De oorzaak lag minstens deels bij mede eigenaar General Motors, dat van een concurrent af wilde. Pure sabotage, maar de andere takken van Saab bleven overeind, te weten de vliegtuigbouw en de scheepvaart.

Ik nam kennis van Saab in 1963, via het boekje Beroemde Straaljagers van Hugo Hooftman. Ik was destijds elf jaar en professor in zaken die er nooit toe zouden doen. Een auto van het Zweedse merk had ik in de polder nog nooit gezien.

Toen ik vele jaren later een rijbewijs had, werd mijn aandacht getrokken door een Saab die wel wielen had, maar niet reed. Hij stond pal voor mijn woning in Amsterdam. Eigenaresse was een jongedame met heel korte rokjes. Je kunt zeggen dat ik haar in eerste instantie vooral kende van haar onderbroek. Dit kwam omdat zij graag aan de auto sleutelde en haar kont dan flink omhoog stak. De auto had een kapotte versnellingsbak, reden waarom ik afzag van de koop toen we op een dag in gesprek raakten.

Toch kocht ik later alsnog een Saab van het model waarop ik een beetje verliefd was geworden. Er hoorde geen jongedame bij, maar zonder mijn buurvrouw was het er allicht nooit van gekomen. Mijn aankopen zijn zelden rationeel, een gegeven waarmee ik tot op de dag van vandaag te weinig rekening houd.

Wat moet Nederland met een project voor onderzeeboten? Onder Lubbers zijn de laatste resten van de Nederlandse industrie nagenoeg uitgeroeid. Scheepswerven werden onrendabel verklaard en zelfs Fokker ging onder waar samenwerking met bijvoorbeeld Saab het behoud had kunnen betekenen. Nee, de industrie moest en zou plaatsmaken voor een dienstenmaatschappij, de witte boorden cultuur van Het Geld. Hier pasten geen staal en olie in. Een weg terug is tamelijk absurd. Een weg terug is er nooit.

Dan nog: Europa wijst bij mijn weten Nederland niet aan als producerend onderzeebotenland. Er lijkt bepaald sprake van een nationale lobby die geld ruikt.
Defensie heeft juist zwaar behoefte aan herstel na decennia van plundering: wapenuitrusting op soldatenniveau, trainingsfaciliteiten, een modern wagenpark in een jasje van kankervrije verf. Plus een state of the art ICT, bron van inlichtingen en communicatie. De veldtelefoons van anderhalve kilo voldoen echt niet meer en de eerstvolgende oorlog zal vooral een cyberoorlog zijn.

Rest mij te zeggen dat ik onlangs mijn auto heb verkocht en er een andere voor de deur staat. Ik hoef u niet uit te leggen van welk merk. Uiteraard is de aankoop uitsluitend rationeel onderbouwd.

Monk
3 juli 2017
(foto: uit Beroemde Straaljagers, Hugo Hooftman, 1963)