Groesbeek

De bedrijfswinsten gieren door het dak! Bouwsector schreeuwt om personeel! De economie draait als een tierelier! Geweldig nieuws en bedankt Angela Merkel. Of dacht u dat het zonder Duitsland ging?
Water kan branden. Premier Mark Rutte: de lonen kunnen wel omhoog! De politiek kan dit niet alleen. Het klinkt alsof de VVD al jaren uit is verbetering in de positie van het werkvolk, maar hierin fel wordt tegengewerkt. Toedeledokie!

Nee, de politiek vermag niet alles. En dat is maar goed ook. Je moet er niet aan denken dat Rutte en zijn kompanen alles kunnen regelen wat hen voor ogen staat. De afgelopen kabinetsperiode toont evenwel aan, dat de politiek bepaald niet machteloos is. Zo werd een paradijs geschapen voor belastingontwijkende multinationals. Moeilijke dossiers als jeugdzorg werden over de schutting van de gemeente geworpen, uiteraard onder een stevige bezuiniging. Centrale belastingverlaging werd keurig gecompenseerd door ophogen van gemeentelijke en provinciale heffingen. Verplichte eigen bijdragen werden verhoogd. Ongelukkige ingrepen* vernielden de arbeidsmarkt**.
En misschien het ergste: echt belangrijke zaken zoals de miljarden verslindende zorg, migratie en afnemende onderwijskwaliteit bleven buiten discussie.
Teveel gedoe. Voor je het weet, kost het je de macht.

Het kabinet dat de indruk wekt de komende vier jaren demissionair te willen blijven regeren, kwam ook deze Prinsjesdag met vooral meer van hetzelfde. De koopkracht gaat de komende jaren een fractie vooruit en dan niet eens voor iedereen. Nota bene Dijsselbloem, demissionair Minister van Financiën gaf toe, dat het besteedbare inkomen uit arbeid nog altijd staat op het peil van 2001.

In het begin van de crisis van 2008 en volgende jaren, veroorzaakt door de schraapzucht van banken en overheid plus de financiële zelfoverschatting van lenende burgers, kreeg het bedrijfsleven een geweldig instrument in handen om straffeloos de bezem door het hok te halen. Werknemers werden massaal ontslagen, ook bij (geprivatiseerde) instellingen.
Onder de Wet Werk & Zekerheid werd het arbeidsrecht verder geflexibiliseerd. Een zakje (belastbaar) geld staat voortaan tegenover verlies van rechten, een typische oplossing van politiek rechts.

De crisis heeft stevig bijgedragen aan het raamwerk van een nieuwe maatschappelijke orde. Waarin een (krimpend) deel van het arbeidsreservoir wordt behandeld als volwaardig met vaste contracten, een goed salaris en ontwikkelingsmogelijkheden versus een (groeiende) afvalbak met kansloze ZZP, flexibele contracten, minimumloon en verplicht overwerk plus het ingepeperde gevoel inwisselbaar te zijn.
Om over werklozen en gehandicapten te zwijgen. Enig idee hoeveel analfabeten er rondlopen?

Wat te doen? In een hoog ontwikkeld land krijg je sociale problemen of erger wanneer je teveel mensen aan de kant schuift door achter het grote bedrijfsleven aan te hobbelen. Of niet? Staan ons uiteindelijk Amerikaanse of zelfs Zuid Amerikaanse toestanden te wachten? Om dit tegen te gaan, zal anders aangekeken moeten worden tegen arbeid, de waarde van geld, cultuur en maatschappelijke betrokkenheid. Wachten op de politiek heeft weinig zin. Het zal aankomen op initiatieven vanuit de samenleving zelf, inclusief een herwaardering van intellectuele en creatieve waarden.

De lonen kunnen omhoog. Dit zegt Klaas Knot van DNB al langer. Hij staat niet echt bekend als linkse rakker. Nu brabbelt de VVD premier hetzelfde. MKB protesteert en met enige reden. Niet zij, maar de onaangetaste Grote Jongens veroorzaken de grootste problemen. Gelet op de machtsverhoudingen, blindheid aangaande wereldkwesties en de festivalagenda in den lande, gaan we opnieuw een polderjaar tegemoet. Het begint te lijken op luxe, om niet te zeggen: zelfoverschatting.

Monk
20 09 2017
(foto: Monk)

* Wet Werk & Zekerheid: wijziging regels ontslag, WW en flexibele contracten, 2015.
** Arbeidsmarkt: de sociale structuur waarbinnen vraag naar en aanbod van arbeidskrachten plaatsvindt.