Forten optrekken, is zo oud als de mensheid. De troepen van Alexander deden het al, na hen de Romeinse legioenen. Onder de Franse Zonnekoning Louis XIV werd Vauban beroemd met zijn ontwerpen. Forten bieden meestal tijdelijk respijt, uiteindelijk zijn ze niet onoverkomelijk. Muizen knagen dag en nacht.
Vandaag wordt gesproken van Fort Europa. De term wordt graag gebruikt door de Groene Kerk, als ongunstige beoordeling van een veronderstelde strategie om migranten te weren. Zij zet tegenstanders van massale immigratie weg als ouderwets, defensief, populistisch en inhumaan. Het hardnekkig aangehouden woord vluchteling onderstreept de weerloosheid. Demagogie is een vaste klant in het ideologisch discours.
Er bestaan minstens 15 omschrijvingen voor een vluchteling. De VN formuleerde in 1951 in Geneve dat een vluchteling iemand is die in het herkomstland gegronde vrees heeft voor vervolging vanwege een godsdienstige of politieke overtuiging, nationaliteit, ras of het behoren tot een bepaalde sociale groep. Meer algemeen bedoelen we iemand die de wijk neemt voor oorlogsgeweld en/of gerede kans op vervolging. De (VN) idee is, deze mensen tijdelijk onderdak en veiligheid te bieden, in afwachting van de mogelijkheid tot terugkeer.
Europa wordt begeerd door miljoenen die aan de VN beschrijving voldoen en door nog eens het tienvoudige aantal dat om economische redenen de oversteek wil wagen. De motieven zijn moeilijk strikt uiteen te houden en vallen niet altijd goed na te gaan. Vast staat, dat veel migranten landen overslaan die wel veilig zijn maar weinig toekomst bieden. Massaal wordt geprobeerd doortocht af te dwingen naar landen die bekend staan om hun welvaart: Duitsland, Frankrijk, Engeland, Zweden. Eindeloze procedures en een langdurig onbeslist verblijf zijn het gevolg.
De EU is sterk verdeeld over de kwestie. Niet alleen op regeringsniveau, maar ook binnen de bestaande bevolkingslagen, inclusief eerdere nieuwkomers. Fort Europa in de zin van een vastomlijnd grondgebied met een eenduidig beleid bestaat niet, al was het maar omdat er geen Verenigde Staten van Europa is, laat staan zoiets als Republiek Europa. Migratie is zelfs het thema dat het sterkst aan de poten van de EU zaagt.
De welvarender en industriële EU landen tonen per saldo de meeste bereidheid migranten op te nemen. Maar ook hier groeit het verzet. Het negeren en als populistisch wegzetten van grote groepen brengt regeringen op de rand van een politieke val. Macron versloeg Le Pen slechts op basis van een kritiseerbaar electiesysteem en bij ons wordt de PVV als tweede partij geïsoleerd. Merkel moet alles uit de kast halen om CSU voorman Seehofer in te tomen. Italië heeft inmiddels een regering die het aan land brengen van opgeviste migranten openlijk saboteert. Maar zelfs het resterende Europese bondgenootschap, de Koalition der Willigen, kraakt in zijn voegen. De afkeer jegens Merkel’s Willkommenskultur neemt over de hele linie toe.
De migranten blijven toch wel komen. In groene en christelijke kringen wordt dit mantra met een zeker leedvermaak naar tegenstanders bezongen. De toestroom wordt door hen voorgesteld als onvermijdelijk en onomkeerbaar en dient tevens als bewijs van de eigen humanistische progressiviteit. Hierbij gaat de Groene Kerk verder dan het organiseren van demonstraties en stille tochten. Er worden schepen ingehuurd om migranten uit zee te vissen. Verdronken kindjes worden wereldwijd op de voorpagina van kranten geplaatst: in wat voor land leven we eigenlijk.
Femke H. publiceerde onlangs haar (overigens geleende) visie op een Europa dat compleet nieuwe steden bouwt voor migranten: Zatopia. Hier is de voorwaarde van integratie met het bestaande afgeschaft. Veelzeggend is dat haar essay Nergensland heet en er wordt van een Nieuw Carthago gerept. Weet Femke, hoe het afliep met het oude Carthago?
De streep is getrokken, de kampen zijn verdeeld en zij zetten de hakken in het zand. Vraag is, of het immigratievraagstuk van Europa hiermee is gedefinieerd. Merkel mag graag ter kerke gaan, zij staat tegelijk bekend als dienares van de Mammon, meer precies het grootkapitaal van de Duitse industrie, de farmaceuten, voedselproducenten en de geldmachine die het land financiert. Deze elite speelt een tot dusver onderbelichte rol bij massale mensenimport. Liberalisme kan namelijk slechts gedijen bij aanhoudende groei: meer goedkope arbeid en meer afzet want iedereen heeft levensbehoeften. Europa kampt daarentegen met demografische stagnatie. Migratie biedt een uitgelezen kans deze dreiging te keren.
Als er een Fort Europa bestaat, dan vooral in kringen van deze economische elite. Zo bezien dienen Frontex en geld voor abjecte regiems vooral om de publieke opinie te kalmeren en daarmee de bestaande machtsposities te handhaven. Tot een daadwerkelijke kanteling in EU beleid zie ik ze niet leiden.
Monk 2 augustus 2018
(foto: Monk)