Beemster

De controverse tussen boer en stedeling, platteland en de stad, tekent zich scherper af dan tevoren. In een versplinterde, op leven en dood concurrente wereld, zal deze eerder toe- dan afnemen. Of misschien ook niet: we kunnen ook wachten tot alle echte boeren zijn vervangen door managers van beursgenoteerde voedselconcerns die beschikken over het bouwland, de veestapels en boomgaarden, de logistiek en de verkoop aan klanten. Hier wordt druk aan gewerkt.

Vergroeiend met een bescheiden akkerbouwbedrijf in de jaren 60 van de vorige eeuw, voelde ik al snel de kloof tussen stad en platteland. In de schappen van de groenteboer golden volstrekt andere prijzen dan vader mocht incasseren van de Veiling, op slechts een paar kilometer afstand. De verschillen lieten zich moeilijk uitleggen, laat staan waarderen. Menige oogst draaide door bij de Veiling, waarmee werd bedoeld dat de teler een nederige vergoeding kreeg – waarna de producten werden vernietigd.

Indrukwekkend en intimiderend was het protest van duizenden agrariërs in Den Haag tegen een populistische uitspraak van D’66 (de Partij die niets voor elkaar krijgt). Halvering van de Nederlandse veestapel! Waarom komen zoveel onafhankelijke ondernemers bijeen op uren afstand rijden van hof en have? De verkiezingskreet van de Democraten viel terecht verkeerd in Holten en Pingjum. Voor boeren is D’66 een stadse yuppenpartij die zichzelf graag progressief noemt en intussen voluit meeregeert met de rechtse coalitie die andere grote vervuilers (wat boeren ook zijn) ongemoeid laat. Denk aan Schiphol, de Rotterdamse Haven, de sleep vrachtdiesels op de weg, Ymuiden en het Sloegebied.
Tegen industrie en transport durven de neoliberalen niet op te treden. Boeren, die toch niet van hun onderneming weg kunnen, zijn makkelijker aan te pakken. Tot zover de theorie.
Tractoren reden dwars door de hekken van het gereserveerde Haagse grasveldje. De door hen veroorzaakte files overtroffen alle voorgaande in de vaderlandse verkeersgeschiedenis. Politici haastten zich een slaatje uit de situatie te slaan met mooie praatjes op de bühne.

Columnist Van Roosmalen verwoordt in NRC* ongewild het genoemde onbegrip, om niet te zeggen de afkeer van de stadsbewoner voor de boer. Alleen het woord boer al! Waarbij ik noteer, dat voor de stedeling elke agrariër boer is, wat op het platteland veel subtieler ligt. Daar staat boer voor veeteler. Een akkerbouwer noemt zichzelf geen boer, laat staan dat een fruitteler of kassenhouder dit doet.

Roosmalen meesmuilt over het boerenprotest. Hij verbindt de protesterende boeren gemakzuchtig met Wilders en Baudet. Bravo! Dat de meeste agrariërs traditioneel vooral op het CDA stemmen, zal hem zijn ontgaan. Net als het feit dat de agrariërs protesteren tegen aanhoudende kostbare regelwijziging plus een gebrek aan politieke visie op de sector. Boeren werken niet voor volgende week, maar voor 10 of 20 jaar.

Roosmalen bevordert met zijn opmerkingen het populisme en bevestigt wat ik al jaren beweer: de gevestigde politiek kweekt haar eigen vijanden. De columnist mag zelf eens op een stoel gaan zitten waaronder de poten willekeurig worden afgezaagd, ondergaan hoe grote (opgelegde) investeringen wegens veranderde politieke windrichting tot niets dan schulden leiden en hij mag voortaan slechts de helft van alle dierlijke producten die hij gewoon is te nuttigen, op zijn bord scheppen. Of anders een week meedraaien op een veehouderij, in z’n eentje een stal met 150 melkkoeien in stand houden omdat er geen geld is voor personeel. Veel stedelingen hebben geen notie van wat voor hun voedselproductie nodig is en erger: het interesseert hen geen bal. Tot de schappen in de winkel leeg blijven.

Roosmalen mist de kern van de onvrede: het al decennia ervaren dedain van de Randstad tegen het platteland waarin boeren worden weggezet als conservatief zo niet halfgaar, geslepen in hun samenzwering tegen de beschaving. Ik heb uit eigen beweging een vriendelijk dier voor hem uitgezocht, om te leren melken. Succes ermee!

Monk
2 oktober 2019
Foto: Monk

* Marcel van Roosmalen: Buigen voor boeren, NRC 2 oktober 2019