De oorlog in Oekraïne duurt nu een jaar en verloopt voor de Russen dramatisch. In geen Westers land zou dit politiek geaccepteerd worden, maar Moskou intensiveert doodleuk de strijd. Een nieuw Voorjaarsoffensief is begonnen terwijl beschietingen van burgerdoelen en infrastructuur in heel Oekraïne onverminderd doorgaan. Wat je niet kan afpakken, maak je kapot. Al met al maakt de Russische Militaire Macht een miserabele indruk en etaleert Moskou haar even wrede als puberale karakter.
Bij de Russische strijdkrachten is gebrek aan bijna alles: leiderschap, motivatie, materieel en getrainde soldaten, logistiek en onderling vertrouwen. Rekruten worden massaal als slachtvee geofferd. Naar verluid zijn al 200.000 Russen omgekomen. Wie weigert te sterven, is saboteur en moet alsnog tegen de muur: een oud Russisch recept, zonder enig respect voor menselijk leven. Zo werkte het aan het Oostfront in WO II en waarom zou het nu anders zijn in de heroïsche strijd tegen het Westers fascisme?
Ook de eenheden van de zogenaamde Wagner Groep, een soort van huurlingenleger, stellen teleur. Wagner is qua opbouw en mentaliteit vergelijkbaar met de SS van het Derde Rijk. Wagner belooft te presteren waar de reguliere troepen falen. Gelijk de SS onder Himmler, probeert Wagner leider Prigozjin zich met onmisbare prestaties te onttrekken aan het centrale militaire opperbevel. Hij zit aan tafel met Poetin zoals Himmler ooit met Hitler, beiden met dezelfde heimelijke agenda: het overnemen van de macht. Maar Wagner levert niet. De beste soldaten zijn dood en met uit de bajes gehaalde criminelen blijkt het slecht hazen vangen.
Poetin is de oorlog begonnen onder het mom van denazificeren, zoals hij het noemde om redenen van binnenlandse politiek. In de Russische identiteit immers, neemt de gewonnen maar slopende oorlog tegen de nazi’s een centrale plaats in. Zonder de Russen tekort te willen doen, is allang bekend dat zij zonder Westerse wapens veel meer problemen hadden gekregen om de nazi’s te verslaan. Oorlogen worden niet gewonnen op het slagveld, maar in de fabrieken.
Met het uitblijven van een militaire doorbraak, veranderde Poetins terminologie in het uitbannen van de duivel. Als zelfbenoemde Nieuwe Tsaar kan hij niet om een beproefde pijler van de Russische identiteit heen: de Russisch Orthodoxe Kerk. Hierbij komt het goed uit, dat Patriarch Kirill net als Poetin een KGB verleden heeft en dezelfde dromen koestert. Je zou aan deze gezamenlijk beleden intentie enige geloofwaardigheid kunnen toekennen, ware het niet dat Poetin ook Stalin weer op het schild hijst. De communistische dictator maakte ooit korte metten met de Orthodoxe Kerk, dus kan Kirill hem moeilijk als boegbeeld opvoeren. Maar de Patriarch weet hoe het spel gespeeld wordt.
Het is alles toneel, schijnvertoning. Poetin is geen Nieuwe Tsaar en zelfs geen Stalin. Hij is de cynische chef van een steenrijke en gewetenloze KGB Maffia. Zijn doel is macht en rijkdom, waarmee als bijvangst internationale erkenning zal volgen. De annexatie van de Krim verschaft hem zeggenschap over de Zwarte Zee en de bezetting van de Oekraïense Donbas belooft belangwekkende grondstoffen waarmee hij straks de EU in de tang wil houden. Inkomsten hieruit komen niet ten goede aan de Russische bevolking, maar verdwijnen in de zakken van de Maffia. Kirill helpt Poetin door de gehersenspoelde massa onzin te verkopen.
Poetin verschilt nauwelijks van andere megalomane leiders als Bolsonaro, Erdogan en Trump. Zij gebruiken allemaal dezelfde middelen: het Parlement verdacht maken, de rechtsorde vertrappen, nepnieuws verspreiden, de media kortwieken en critici op geweld trakteren. Erdogan chanteert de NAVO met een veto op toetreding van Zweden en Finland. Trump wilde de grondwet afschaffen en Bolsonaro verpatst het regenwoud aan criminele ondernemers. Poetin is hun beste vriend.
Het gaat slecht met de Russische strijdkrachten in Oekraïne. Omdat de buren (China, Turkije en de EU) meekijken, zal Poetin zich afvragen, hoe de impasse te doorbreken en gezichtsverlies te vermijden. Het Voorjaarsoffensief zal geen doorbraak opleveren, net zomin als Oekraïne de verloren gebieden kan heroveren. De nederlaag erkennen, is geen optie. Wat resteert, is de oorlog laten voortslepen, in de hoop op verdeeldheid in het Westen en oorlogsmoeheid in Oekraïne. Wil Poetin een doorbraak forceren, dan stijgt de kans dat hij chemische of zelfs kernwapens moet inzetten. Of hij hiervoor terugdeinst, hangt af van de volksstemming in Rusland, van krachten binnen het Kremlin en van de opstelling van de NAVO-landen. Oekraïne heeft niets te verliezen, want met Poetin over de vloer volgt genocide.
Willen we de Russische chef in de hand houden, dan moeten we eendracht en macht tonen. Neoliberale handelsvoordelen moeten wijken, net als links pacifisme.
Alles wordt blijvend duurder, al weten we onderhand wie hiervan grof profiteren. Economische sancties zullen wel iets uithalen, maar het meest waardevolle effect ervan ligt in de bewustwording van de EU-burgers. Het gasverbruik is al flink afgenomen, maar onze consumptie als geheel nog onvoldoende. Politieke en maatschappelijke belangenconflicten zullen toenemen. Zo eensgezind als vandaag zal het niet blijven.
Ondanks de tienduizenden dode Russische soldaten, zou ik niet te veel verwachten van verzet in Rusland. De noodzaak om het hoofd boven water te houden, gelatenheid door het afbreken van de oppositie en twintig jaar propaganda doen hun werk.
In termen van Westerse wapensteun sta ik globaal achter de huidige koers: wel artillerie, luchtdoelraketten en tanks, maar voorlopig geen moderne vliegtuigen. Hiermee kan je in beginsel van Kiev mee naar Moskou vliegen en daar gaan ongelukken van komen. We moeten Oekraïne wel helpen, maar er beter niet afhankelijk van worden.
Voor Nederland geldt, dat om te beginnen de lege planken van Defensie moeten worden aangevuld. Dit gaat bij lange na niet snel genoeg. Het besef moet indalen dat de oude wereld niet terugkeert. De tijd van pappen en nathouden is voorbij. Dus geen 2% BNP voor Defensie, maar 4% voor tenminste een periode van 10 jaar. De dienstplicht moet worden hersteld om dit besef te bevorderen. Er is werk aan de winkel.
Monk, 20 februari 2023
Foto: Monk 2004
