Over een week staan we in het stemhokje. Wat opvalt, is dat het er altijd gemoedelijk toegaat. Ik heb nooit problemen ervaren: geen betogers of asfaltplakkers voor de deur, geen boze boer met een trekker te zien. Gewoon een paar uit hun taken geplukte ambtenaren achter een tafel waarop een schaaltje snoep de bezoeker toelacht. Paspoortcontrole en dan maar stemmen met zo’n gezellig rood potlood dat nog maanden later op mijn bureau ligt. Ik kan nu eenmaal geen kleurpotlood zomaar weggooien.

Deze week viel een door de regen verfomfaaide kandidatenlijst op de deurmat.
Op grond van de bestaande politieke krachtsverhouding start de lijst met de VVD. De partij toont 80 kandidaten. Over optimisme gesproken, om niet te zeggen: het gehalte aan zelfreflectie. Als grootste partij, tevens leverancier van de premier, is de VVD bij uitstek verantwoordelijk voor de maatschappelijke status quo, zeg maar de puinhopen van Rutte. Jammer dat Fortuyn is vermoord. Hij zou messcherp commentaar hebben geleverd. Nieuwbakken partijleider Yesilgoz doet haar best om het vooral niet te hebben over de afbraak van Rutte. De slang laat de oude geschubde huid achter en begint gewoon opnieuw.

Als tweede toont de kieslijst de kandidaten voor D66. Als partijlid zou ik de lijst boven de bank hangen, want dat de partij nog ooit als tweede wordt opgevoerd, lijkt zeer onwaarschijnlijk. Wie regeert met Rutte, krijgt klappen. D66 heeft weer bewezen de partij te zijn die hoegenaamd niks voor elkaar krijgt. Daar kan de aalgladde grachtensnit van leider Rob Jetten weinig aan veranderen.

Op 3 staat de lijstcombinatie PvdA / Groenlinks, onder de uit Europa geplukte Frans Timmermans. Timmerfrans is gekomen om premier te worden, nogal een ambitie. Bij Das Volk is hij gekend voor zijn dossierkennis en Euro contacten, maar zijn gezicht staat de mensen minder aan: een ouderwets soort tuinkabouter, drammer bovendien. Frans bestuurt een kruiwagen vol kikkers die gemaand worden hun bek even te houden tot na de verkiezingen die zomaar op verliezingen kunnen uitdraaien. Toch is Frans niet kansloos, bijvoorbeeld in combinatie met NSC en wie weet BBB. Deze twee nieuwkomers willen wel regeren maar geen premier leveren. Maar voor hetzelfde geld gaan die twee over rechts. Met VVD dus.

CDA voert maar liefst 49 kandidaten op. Even lachen. Met dank aan het gerommel rond Omtzigt en het Houtenklaas leiderschap van Wobke Hoekstra gloort een splinterpartij. Bontenbal oogt sympathiek, maar het is te laat en te weinig. CDA zal de weg gaan die de PvdA eerder ging. Ik zei al: wie met VVD regeert, zal het weten.

BBB levert 50 namen, waarvan er wel wat gekozen zullen worden. Wat is BBB? Ik denk dat de Beweging een doos losse flodders is, een risico om mee te besturen. Daarbij herbergt BBB de rabiate Farmers Defence Force, een allesbehalve democratisch gezind clubje. Caroline vd Plas mag moederlijk sympathiek overkomen, maar wie heeft ooit van andere kandidaten gehoord? Zij verklaarde haar liefde aan Omtzigts Nieuw Sociaal Contract, maar zal hoe dan ook door haar achterban naar rechts worden gedreven.

NSC werd te elfder ure uit de grond gestampt. Leider Omtzigt geeft op voorhand aan, liever geen premier te worden. Ik snap en respecteer dit, maar in Selfie Nederland kan dit niet. Mensen stemmen allang niet meer op inzichten, maar op gezichten. Of niet dus, denk aan Frans.
Omtzigt staat sterker dan hij zelf van plan was of gezond vindt. En dat, terwijl hij toch redelijk behoudend is, CDA 2.0 zogezegd, het deel dat door de partij werd gepasseerd met de aanstelling van Hugo de Jonge en daarna Wobke Hoekstra. Omtzigt heeft geweldige dossierkennis, maar is dit genoeg? Gebrek aan besluitvaardigheid kan hem opbreken. De Nederlander wil geen mitsen en maren horen: ze eisen oplossingen, al staan deze diagonaal tegenover elkaar. Femke Halsema van GL zei het jaren geleden al: wij zijn een hyperig volkje.

Ik laat niet alle 25 opgevoerde partijen de revue passeren. Wat moet je met zoiets als Nederland met een Plan, Partij van de Sport, LEF of Splinter? Succes ermee, maar wat mij betreft mag de kiesdrempel drastisch worden verhoogd. Een woud aan belangenclubjes suggereert een hogere mate van democratie, maar het is nogal de vraag of het niet eerder werkt als camouflage voor echte politiek.

Noem ik natuurlijk wel PVV, de club van Wilders. Geert laat weten zijn anti Islam grammofoonplaat even in de kast te zetten. Meer aandacht nu voor de doodgeslagen Bestaanszekerheid en de Zorg. Wat dit betekent, mogen we raden. Ik bedoel: wordt straks gevochten over wat er wel en niet wordt weggesneden door de zorgverzekeraars, of gaan we het eindelijk hebben over de kosten van bepaalde zorg aan hoogbejaarden, reddeloze kasplantjes en roekeloze sporters die door eigen toedoen in het ziekbed belanden? Wil iemand met Wilders regeren? Wat als hij om een of andere reden ineens wegvalt als Leider? Is er dan nog zoiets als een PVV?

Tenslotte noem ik de SP, dalende ster aan het linkse firmament. SP is de enige partij die het consequent heeft over de sociaaleconomische structuur in Nederland. Met een vroeg voorstel als verhogen van het minimumloon zijn andere partijen aan de haal gegaan. Het aandeel van SP Renske Leyten in de onthulling van het Toeslagenschandaal wordt SP door de media systematisch ontnomen. SP staat, mede door mediacircussen als WNL en De Telegraaf, te boek als een linkse protestpartij. Zelfs bestaan er nog mensen die denken dat SP communistisch is, nota bene binnen de eigen gelederen. SP is de partij die allang de marktwerking in de zorg, het onderwijs en de sociale woningbouw kritiseert – veel belangrijker dan de gemiddelde Nederlander zich voorstelt. Helaas voor SP heeft 30 jaar neoliberalisme gezorgd voor een discours waarin geen ruimte is voor systeemdenken. We leven in een cultuur van Selfies, Instant Satisfaction en Swipen wat je niet meteen aanspreekt.

Wat aan de verkiezingsdebatten opvalt, is de nadruk op personen, niet op ideologie. Ik vrees dat de gemiddelde aardappeleter tamelijk onnozel en lui is, maar terecht ook wantrouwend tegenover de politiek staat. Het Volk is de Haagse Regentenkliek zat. Maar ziet nauwelijks een alternatief. Niet alleen door toedoen van politiek en media, maar omdat het maatschappelijk discours en het hierin gebezigde idioom (de keihard werkende ondernemer) hierin niet meer voorzien. Out of the box denken, blijft nu eenmaal zeldzaam.

Dit is waar SP de benen over breekt en waarop omgekeerd Omtzigt en Van der Plas juist op floreren: 30 jaar neoliberale aannames en op niets gebaseerde positivistische prietpraat. Alles beter dan met de burger over onderliggende denkbeelden praten. Voor je het weet, kan je niet meer 3 x per jaar het vliegtuig naar je vakantiebestemming pakken.
Mark Rutte gaf deze week nog aan ontzettend trots te zijn op zijn voorbije regeringen. Het komt dus goed uit dat de door de rechtbank bekrachtigde Krimp van Schiphol gewoon is teruggedraaid door het Demissionaire Kabinet. Zo kennen wij Den Haag weer.

Er zou een Nieuw Tijdperk voor de deur staan, met Politieke Aardverschuivingen. Ik geloof er niets van. Nederland is er niet rijp voor. De bevolking blijft zich wentelen in hedonisme en goedgelovigheid dat het allemaal wel in orde zal komen. Het zij zo. Daarom herhaal ik mijn oproep van de afgelopen 10 jaar voor verkiezingen nog maar eens: Blijf VVD Stemmen! Het is de beste kans op Nieuwe Schandalen, een Uitgeputte Schatkist (miljarden gemorst zonder toestemming Kamer), oeverloos geouwehoer en vooruitschuiven van grote vraagstukken.
WNL zal er blij mee zijn en noemt desnoods een VVD-kabinet links om het te kunnen diskwalificeren.

Monk, 15 november 2023

Foto: Monk