Geopolitieke conflicten zijn allemaal verschillend, maar vertonen wel vergelijkbare patronen in de beeldvorming. Oorlog moet worden verkocht.

Zo wil elke partij oorlogvoering aanbieden als gerechtvaardigd. Bellum justum is al een concept van de oude Romeinen. De ander lokt het uit – je moet wel reageren. Poetin deed dit in de aanloop naar de inval van Oekraïne en volhardt er tot op vandaag in. Volgens de theorie van het Kremlin onderdrukt Kiev de Russische minderheid in het oosten van het land. Dan schiet je natuurlijk te hulp.
Hamas wilde naar verluid met de raid van 7 oktober 2023 de problematiek van de Palestijnen weer op de kaart zetten. Een wanhoopsdaad wegens het wangedrag van de ander, Israël.

Een vast patroon is de verkettering van de ander. Poetin noemde van meet af de Oekraïners fascisten, erop uit om de fijne Russische beschaving om zeep te helpen, inclusief het heilige geloof in de Orthodoxe Kerk. Er staat niet voor niets een Z op de Russische tanks: Jan Soldaat heeft een missie. Om hem verder te motiveren, noemde Poetin de aanval niet oorlog, maar een Speciale Militaire Operatie. In Rusland was het zelfs zwaar verboden te spreken van oorlog.
Hamas staat, in de ogen van Westerse media, model voor het pure kwaad. Deze omschrijving kennen we nog goed uit de tijd van George Bush. Hij sprak geregeld van De As Van Het Kwaad, waarmee hij Iran, Irak (Saddam) en Noord Korea bedoelde. Alle reden om permanent te spreken van de terreurbeweging Hamas, als tegenhanger van de Staat Israël die beschouwd mag worden als legitieme en nobele rechtsstaat, bakermat bovendien van de Christelijke Beschaving! Dat Hamas wel iets meer inhoudt dan bestiale moordzucht, hoor je bijna nergens. Net zo min als dat de Mossad politieke moorden pleegt buiten de landsgrenzen.

In een oorlog wordt de ander bij voorkeur ontmenselijkt. De anderen zijn ongedierte, redeloze criminelen. Beelden van een uitgemoord dorp doen het altijd goed, net als live filmpjes van een ontvoering of executie. IS staat in Westerse ogen voor de baarlijke duivel. Dat de beweging sterk aan macht en gezag won door toedoen van de Amerikanen met het opheffen van het complete leger van Saddam, wordt nergens vermeld. Saddam trouwens, werd lang door het Westen gesteund in de slepende oorlog met Iran (1980-1988). Pas na zijn inval in Koeweit, waarmee hij een “westerse” oliebron kraakte, werd hij gedemoniseerd. Saddam zou over mass destructive weapons beschikken, hiermee de gehele mensheid bedreigend. De gedachte is uiteraard, dat je alle recht (zo niet de plicht) hebt om zo’n stuk ongedierte op te ruimen. De gesuggereerde wapens werden nooit gevonden.

Terugkerend fenomeen in elke oorlog is, dat de ander wreedheden worden toegeschreven die men zelf nooit zal begaan of hoogstens door een tragische (uitgelokte) fout. Het mag duidelijk zijn, dat Israël momenteel bezig is de Palestijnen grotesk en buiten proportie te straffen voor de raid van 7 oktober 2023. In orthodoxe kringen klinkt de roep om totale verdrijving of uitroeiing zelfs openlijk.              
Dat de Staat Israël de Palestijnse bevolking al 70 jaar lang systematisch en doelbewust afknijpt, treitert en onteigent, dat in Israëlische gevangenissen Palestijnen heel slecht worden behandeld, niet zelden jarenlang en zonder concrete aanklacht, wordt liever verzwegen. Wreedheid is iets van de ander. Met enig cynisme kan je stellen, dat het vasthouden van gijzelaars door Hamas de rechtse orthodoxe Joden in Israël in de kaart speelt. En dat dit mogelijk geen toeval is, maar opzet. Namelijk, om oorlog op bredere schaal uit te lokken.

Je kan erop wachten dat in de strijd wordt verwezen naar buitenlandse inmenging. Poetin gebruikt naar verluid Iraanse en Noord-Koreaans raketten en drones. Ook ondermijnt hij het westen met digitale aanvallen op de infrastructuur. Oekraïne betrekt wapens uit het Westen, zodanig dat Poetin geregeld dreigt met regelrechte oorlog met de NAVO.  De handelingen worden door de benadeelde partij steevast neergezet als illegaal. Van westerse kant dient dit om Teheran en Pyongyang onder druk te houden. De Russen ontlenen er hun dreigementen met een kernoorlog aan. Doel is vooral, de eigen bevolking te manipuleren en daarmee aan de macht te blijven.
Waar Hamas door Iran van wapens wordt voorzien, mag je bedenken wat voor pervers regiem in Teheran zetelt. Israël op zijn beurt, moet het hebben van Amerikaanse leveranties, zelfs via indirecte kanalen. Zo leverde Rutte maar wat graag F-35 onderdelen aan zijn vriend Bibi, waar je weet dat dit vliegtuig wordt gebruikt om de burgerij in Gaza te treffen. De Arabische wereld beoordeelt deze bemoeienis als illegale inmenging.

Een bekend fenomeen is, dat beide partijen liegen over doden. Vijandige raketten komen steevast neer op een school of ziekenhuis. Dit wordt dan door de ander ontkend of (wanneer dit niet kan) toegeschreven aan een daar lafhartig gevestigd hoofdkwartier van de vijand precies in dat ziekenhuis of in die school. Poetin zal wel uitkijken om in de media te melden dat al een half miljoen Russische soldaten aan het front het loodje legde. Als dit tenminste waar is, want wie kan de lijken tellen?
Milosevic en zijn generaal Mladic vertelden de wereld evenmin dat zij 8.000 moslims van Srebrenica lieten executeren. Dit werd afgedaan als Westerse propaganda.

Noem ik nog de verspreiding van nepnieuws. In de westerse media worden Poetin allerhande gezondheidsproblemen toebedeeld. Hij heeft kanker of is niet goed snik. Moskou houdt de eigen bevolking voor dat in de NAVO neonazi’s de dienst uitmaken. Onlangs ontstond (opnieuw) gedoe over de vraag wie Nordstream heeft opgeblazen. Lange tijd werd dit aan de Russen toegeschreven, waar Oekraïne er veel meer belang bij had dit te doen. Om te zwijgen van de Amerikanen. Hen waren de Russische leveranties van goedkoop gas aan Europa al langer een doorn in het oog. Liever verkoopt Washington Europa haar schaliegas. Over Nordstream horen we opvallend weinig, omdat het de steun aan Kiev in gevaar kan brengen.

Beeldvorming is essentieel in elke oorlog. Dit was al het geval ten tijde van de Kruistochten rond 1100. Het Heilige Land werd bedreigd door de infame Turken. Europa moest denken dat de oorlog gerechtvaardigd was, onontkoombaar en voor een zuivere zaak. In wezen was het vooral een veroveringsoorlog, bedoeld om landloze Europese ridders te bedienen en een middel om het primaat van de Roomse Kerk op te vijzelen. De Paus bleef natuurlijk gewoon thuis en schepte zijn boord nog eens vol.

WF Hermans merkte ooit eens op dat het interessant zou zijn om een geschiedenis te schrijven – niet van wat er gebeurt, maar van wat mensen denken dat er gebeurt. Om in zijn stijl te blijven: we leven voort tussen feiten en hallucinaties.
Aan de andere kant: over wat zich voordoet, kan je tenminste proberen iets te zeggen. Het onderkennen van bepaalde patronen kan hierbij helpen.

Monk, 15 september 2024

Foto: Monk