Valt er ook iets goeds te ontdekken aan de Trump Administration? Het ruige en vijandige bewind rechtvaardigt deze vraag. Is het een monumentaal gebouw of een circustent met gevaarlijke dieren en een clown?

Waar de wereld in drie decennia steeds sterker en sneller met elkaar werd vervlecht, stort Trump zonder pardon een zak schelpenzand in deze machine. Het delicate Europa heeft weer niets zien aankomen, al bestond er eerder een Trump regering met bijbehorende retoriek. Tieners begrijpen er ook vaak niets van, wanneer hen de wacht wordt aangezegd. Dikke jonge merels hippen nog een maand achter moeder aan om gevoerd te worden, waar ze ook zelf kunnen zoeken. Of iets doorslaggevend goed of slecht is, hangt intussen af van het perspectief.

Waar de Verenigde Staten de handen willen vrijmaken om een agenda door te drukken die van voorgaande afwijkt en zij bovenal de staatsschuld willen verminderen, gaat dit gepaard met ingrepen die de liberale wereldorde op haar grondvesten doen schudden. Zowel binnenlands als op wereldschaal wordt het liberalisme ineens hardhandig duidelijk gemaakt dat het geen natuurlijke orde is, maar simpelweg een ideologie, een weefsel van aannames, denkwijzen en hieruit volgende beslissingen. Een systeem dat vervangbaar is door iets anders. Het probleem met liberalisme is, dat het uitgaat van rede en rekenkunde. Wie dat niet begrijpt, is een communist of mankeert iets aan zijn bovenkamer.

Voortekenen waren er genoeg. Dat de speelkaarten op wereldniveau opnieuw werden geschud, is een fenomeen dat eerder gezien kon worden. Zo onderkende het Westen de herrijzenis van het Russische Imperium heel laat en met taaie tegenzin. Tot op de dag van vandaag zien velen China nog steeds als een soort ontwikkelingsland. Bovendien ligt het ver van Europa en vormt een pijler onder onze consumptieve bullshit economie. Ook op Europese bodem voelen we al jaren de rechtse onderstroom van weerstand tegen de gevestigde orde van intellectualisme en kosmopolitisme. Wie niet meedoet, is gezien.

De paniek in Europa, Japan, Zuid-Korea en elders in de Westerse Hemisfeer vanwege Trump is deels oprecht en terecht. Wie, decennialang aangestuurd door de Amerikaanse uitvinders van het marktdenken en globalism, ineens wordt afgewezen en uitgelachen, raakt gemakkelijk de kluts kwijt. Hierbij komt, dat Trump en zijn kliek zich buitengewoon denigrerend uitlaten over loyale bondgenoten. Canada en Groenland worden zelfs regelrecht bedreigd in hun onafhankelijkheid. Europese landen worden weggezet als een stel uitvretende charlatans. De Oekraïense president Zelenski krijgt ten overstaan van de hele wereld ingewreven dat hij speelt met een Derde Wereldoorlog omdat hij de brave Russen zou hebben aanvallen. Trump verschijnt als een schoolmeester op tv met een lijst vijandige landen die te maken krijgen met tariffs waarmee de zelfbenoemde Grootste Amerikaanse President Aller Tijden hen nog zogenaamd humaan laat wegkomen. Geef de aap een banaan! Als je maar in het nieuws blijft.

Binnen Amerika komt de ontmanteling van het liberale gedachtengoed op gang. Rechtelijke uitspraken worden botweg genegeerd, universiteiten financieel gekortwiekt, illegalen gedeporteerd, vrienden via voorkennis op beursschommelingen beloond. Persbureau AP werd al eens uit het Witte Huis geweerd. En er staat nog veel aan te komen, tot tussentijdse Senaatsverkiezingen* mogelijk een barrière opwerpen. Maar de uitkomst is nogal de vraag, want de scheiding der geesten is diep.   

Trump neemt grote risico’s, zowel in Amerika als op wereldschaal. Alles wat je doet, heeft namelijk consequenties. De president mag zich wentelen in de overtuiging dat Democraten een uitstervend ras zijn (het woord ras spreekt hem nogal aan) en de met Amerika verknoopte wereld (they’re all kissin my arse, dying to make a deal), zich uiteindelijk naar hem zal voegen, de aarde is groot en mens vindingrijk. Ook voor Trump kan ergens de wal het schip keren. Het zal hem niet moeilijk vallen om Iran naar het Stenen Tijdperk te bombarderen (de Ayatollahs zijn toch al op die weg bezig), China aanpakken is een andere categorie. De EU zal zich herbewapenen en staat er financieel veel beter voor dan de Amerikanen. Japan meldt zich voor de NAVO en denkt hierbij niet aan Trump. Kortom: de wereld vergaat niet vanwege het Magic Circus van God, America and White Male Supremacy.

Het onbehouwen gedrag van Washington drijft de Europese landen juist sneller dan ooit voor mogelijk werd gehouden, bijeen. Wie kon 5 jaar geleden bedenken dat voor Europese Defensie 800 miljard zou worden uitgetrokken? Dit is een onvoorstelbaar bedrag, maar bovenal een wezenlijke verandering van mentaliteit.

Voordeel van het Trump regime is, dat de wereldorde van liberale multinationals wordt ontmaskerd. Schaalvergroting, monopolie, kapitaalsophoping en economisch kolonialisme hebben veel schade aangericht. Liberale democratie gaat vaak gepaard met arrogantie, uitbuiting en neergang van het milieu. Poetin smijt zijn oligarchen in de bak, Xi laat hen begaan op voorwaarde dat zij buiten de staatspolitiek blijven. Op ongeregelde tijden verdwijnt er een. Amerikaanse miljardairs als Musk, Bezos en Zuckerberg mochten de illusie hebben (en betalen) Washington in handen te krijgen, maar dat valt nog te bezien. Trumps recente aankoop van een Tesla lijkt in dit verband een opgestoken middelvinger naar Musk.

Wat wij verder van de situatie kunnen leren, is dat Europa veel meer potentie heeft dan gedacht. Terug naar de kolenmijnen en Moeder de Vrouw aan het fornuis, zoals Trump voorstaat, is niet de juiste koers. Nationalisme is voor Europa geen optie. Wel moet er productie teruggehaald worden, hebben we behoefte aan meer eigen technologie, onderlinge afstemming en samenwerking. Zoals elke vorm van scholing, moet ook het hogere onderwijs worden bevorderd in plaats van gepest en ondermijnd. Wat weer geen vrijbrief mag zijn om de boel te laten vernielen door demonstranten. We moeten afkicken van sociale media en nutteloze consumptie. Er kan heel veel, maar de wil moet er wel zijn.

Monk
17 april 2025

Foto: Monk

• USA Senaatsverkiezingen januari 2027