Met het vorderen en afvlakken van de eerste golf corona, moet de aandacht verschuiven naar de echte problemen: overbevolking, verschuivende machtsverhoudingen in de wereld, de opmars van autoritaire regiems, bederf van het milieu, insectenplagen, droogte, uitputting van bouwland, ontbossing en – last but not least – de doorgeschoten verhouding tussen kapitaal en arbeid. Niemand wil eraan, wanneer je het aanhoudende geneuzel van virologen en politici als leidraad neemt, maar er staat een pak ellende voor de deur waarbij corona slechts een adempauze zal blijken.
Terwijl de EU landen kiften over een paar honderd migranten die al te lang hebben rondgedobberd voor de kusten van Malta en Italië, neemt de migratiedruk vanuit het Midden Oosten en Afrika onherroepelijk toe. Alleen al in Egypte leven meer dan 100.000.000 mensen waarvan het merendeel nauwelijks brood op de plank heeft of dit binnen afzienbare tijd kan verwachten. Ook het al jaren aanslepende gewapende conflict in Syrië heeft alles te maken met overbevolking. Hiervan is sprake ingeval een land zijn inwoners niet elementair van voedsel, onderdak en fysieke bescherming kan voorzien. Binnen een aantal jaren mag de EU rekening houden met een boeggolf aan migranten.
Autoritaire regiems veroveren steeds vaker en gemakkelijker een overmaat aan macht. Niet alleen politieke kleuters als Bouterse en Orbán maken hier deel van uit, maar het geldt juist voor grootmachten China, Rusland, Brazilië en zelfs de USA. China is geen democratie, maar een communistische dictatuur die zich via staatskapitalisme een positie bevecht op het wereldtoneel. Rusland is een tsarenrijk met schijnverkiezingen. Poetin kan bij wet doorregeren tot het einde der tijden. Brazilië is overgeleverd aan een idioot die niet eens schroomt de cijfers van coronadoden te manipuleren. Bolsonaro is de keizer van het Latino nepnieuws. Zijn grote voorbeeld, Donald Trump, regeert per twitter en toont dagelijks, geen moer te geven om de doorsnee Amerikaan. Hij dreigt en provoceert liever, met het risico oorlog uit te lokken.
Milieubederf, in de vorm van ontbossing, uitputting van delfstoffen en landbouwgrond alsmede vervuiling te land, ter zee en in de lucht, woekert onbelemmerd voort. In Nederland en omstreken mogen de burgers braaf plastic afval scheiden, in de oceanen drijven plastic dekens ter grootte van 3 x Frankrijk en erger: de troep desintegreert en valt uiteen in microdeeltjes die niet meer zijn op te vissen. Fabrikanten krijgen tot Sint Juttemis de tijd zichzelf te reinigen en dan nog alleen in Westerse landen. De CO2 crisis wacht slechts tot Corona zich gedeisd houdt. Dan moeten er een paar bedrijven van intensieve veehouderij verdwijnen en wordt de accijns op brandstof verhoogd. Scheepvaart en luchtvaart krijgen schaamlapjes uitgedeeld om de schijn op te houden. Intussen wordt elke 6 seconden bosgebied ter grootte van een voetbalveld gekapt.
Regeringen, ook in Nederland, storten honderden miljarden in behoud van de bestaande orde. Het wordt niet uitgesproken, maar de basis van de ongekende uitkeringsdrift door veelal zich liberaal noemende regeringen, is angst dat het systeem instort, daarmee de ideologie die dit ondersteunt en uiteindelijk de macht. Als corona ons iets toont, dan is het wel dat het liberalisme een gelegenheidsideologie is. Zodra het systeem kraakt en zand tussen de peilers wegspoelt, wordt belastinggeld ingezet om het systeem te redden. Of denkt u, dat we straks verlost zijn van marktwerking in Zorg en Onderwijs? Al een idee, wie straks de corona-rekening betaalt?
Behoud van werkgelegenheid is steevast het ultieme argument, maar de werkelijkheid is dat kapitaal steeds minder wordt belast en arbeid steeds meer. Digitalisering, automatisering en robotisering mag in ons aller belang lijken, maar zo werkt het niet. Hiervan profiteren bovenal de rijken, de geldschieters, de multinationals, plus de bestuurlijke elite. Elke crisis biedt aanleiding te korten op werkgelegenheid en salarissen. De verhouding tussen kapitaal en arbeid groeit steeds schever. Corona toonde dan ook onmiddellijk de zwakte van de laatste factor. De golf ontslagen moet nog op gang komen en eenmaal zover zal vooral jongeren duidelijk worden dat ze hebben geslapen in plaats van zich te organiseren en verzet te bieden. De vangnetten zijn goeddeels weggehaald, pensioenen gesloopt en de huizenprijzen torenhoog.
Wat moet er gebeuren? De overheid moet zich goed realiseren waar het landsbelang ligt. Dit is bij het midden- en kleinbedrijf, bij hogere netto lonen voor loonafhankelijke werkkrachten, handhaving van de pensioenen. Vitale delen van de economie als zorg, onderwijs en de huurwoningmarkt, moeten worden verlost van het marktdenken. Er moet grootschalig worden gebouwd voor huisvesting. Veel minder moet worden ingezet op het redden van multinationals als KLM en Tata Steel, bedrijven die bovendien sterk vervuilend zijn en afhankelijk van investeringen die ten doel hebben de factor arbeid nog verder te verlagen. Dit geldt ook voor de agrarische sector: steun niet de varkensflats en nertsfokkerijen, maar de verstandig met hun land omspringende boeren, in hun productie gericht op de regio. Irreëel? Droomt u maar lekker verder van schaalvergroting, marktwerking en onbeperkte groei.
Monk
8 juni 2020
foto: Monk
