Mark Rutte valt deze dagen niet te benijden. Oppervlakkig gezien, komt zijn primaire probleem neer op het managen van de publieke sector: zorg, onderwijs, handhaving en rechtspraak. Lastig, maar niet onoverkomelijk. Politiek problematischer is de druk van het bedrijfsleven en daarachter de internationale orde van investeerders. In de media, op straat en achter de coulissen dringen zij aan op back to business.
Van je vrienden moet je het hebben.

Elk communiqué van de regering en veel discussieprogramma’s tonen dezelfde tendens: medeleven versus ongeduld. De zogeheten zwakkere groepen mogen zich, nu aanvankelijke emoties wegzakken, paradoxaal verheugen in de problemen van de zorgverlening. Normaliter behoren ouderen en beperkten immers tot het lage fruit aan de boom. Artsen en verpleegkundig personeel daarentegen faciliteren de economie. Het betoonde medeleven bevat dus een mate van belang van iedereen.

Ongeduld met de lock-down komt vanuit het bedrijfsleven in brede zin maar ook uit delen van de burgerij. Er moet geld worden verdiend en uitgegeven. Beperking van bewegingsvrijheid staat haaks op onze leefstijl. We leven in een mobiele en dynamische wereld. Waar we niet al werken en sporten of shoppen en feesten, moeten we van onszelf en de commercie aan huis en tuin klussen of gamen. Ophokken en in eenrichtingsverkeer door de winkels lopen, vergt een hele omschakeling.
Weer minder doden dan een dag eerder. de afvlakking zet door, volgende week mogelijk verruiming van. In elk journaal wordt steevast de vraag gesteld wanneer de teugels weer gevierd kunnen worden. Het land doet denken aan een klas ontevreden pubers op de middelbare school. Er is heel weinig bezinning op ons oude lemmingenleven, des te meer luidruchtige aandrang op terugkeer naar de oude situatie.
Hierin groeit de neiging verstandige overwegingen weg te zetten als moedwillige onderdrukking. Wetenschap dreigt te worden afgedaan als een mening.

Ondernemend Nederland, overtuigd liberaal zolang de kassa volstroomt, piepte binnen de kortste keren over kastekorten en faillissement, naar beproefd recept opgediend met de angstkreet banenverlies. Binnen enkele weken strooide het kabinet pakweg 100.000.000.000 euro rond in dit krachtenveld. Resultaat: geld weg, niks opgelost. Een onvermijdelijke stroom werklozen komt op gang, het UWV maakt overuren. Grote delen van zzp zakken door de hoeven. Begrijp me goed: ik schep er geen genoegen in dit te noteren. Ik constateer alleen hoe het kennelijk zit: de tot voor kort als een tierelier draaiende economie blijkt instabiel en hulpbehoevend. Dit geeft aan, hoe uitgebeend en opgejaagd het systeem in elkaar zit: alle rek is er uitgeperst. Dit geldt evenzeer voor een nationaal boegbeeld als de KLM. Binnen een maand na sluiting staat faillissement voor de deur en houdt de directie de hand op bij Den Haag ofwel de belastingbetaler. De brutaliteit van deze multinational blijkt vervolgens uit het feit dat KLM midden in crisistijd de salarissen van de directie wilde opschroeven. Dit was namelijk al eerder afgesproken en overeenkomstig de internationale norm.

Electorale wijsheid of angst houdt de VVD en haar coalitiegenoten voorlopig redelijk in het gareel. Weliswaar trappen de liberale voeten links en rechts door de vermolmde planken van de publieke sector (marktwerking en (dus) maximale bezuiniging op vooral personeel), de wil om er het beste van te maken, lijkt aanwezig. Dit nalaten, zou overigens neerkomen op rechtspolitieke zelfmoord. Alles beter dan te moeten toegeven dat de marktwerking is doorgeschoten. Geen politicus kan zich permitteren wat Jort Kelder deed: ongenoegen ventileren over de prijs die we betalen om te dikke 80 plussers te redden. Kelder verwoordde wat menigeen denkt.

Rutte en zijn kabinet worden onder druk gezet om hun politiek tegennatuurlijke, voor socialisme uitgescholden gedrag op te geven. De druk reflecteert hoe regeren in Nederland er anno 2020 uitziet: een economische elite die het democratische gehalte van zijn bewind afdekt met steun van de brede onderklasse. Ik denk hier aan de meute die graag goedkope Aziatische troep koopt en geen oog heeft voor de hieronder liggende kinderarbeid en dictatoriale besturen, of zelfs maar het inzicht dat hiermee de kleinere winkels en bedrijfjes om zeep worden gebracht.
De constructie van deze historisch gegroeide congsi wordt nu overeind gehouden door met belastinggeld te strooien. Alles beter dan de zwakheden van het systeem echt bloot te leggen. Hiermee omgaan, is het echte crisismanagement.

Volgend voorjaar zijn er verkiezingen. De regeringspartijen hebben pech dat deze niet vandaag zijn. In tijden van crisis stemmen mensen namelijk massaal op de zittende macht, hoe onverstandig dit ook mag wezen. Nu ligt er een vol jaar open, een jaar waarin hopelijk van alles komt bovendrijven aan louche belastingafspraken met multinationals, vastlopende cao afspraken, kelderende aandelenkoersen, oplopende EU schulden en over het paard getilde profclubs. U kunt alvast beginnen een lijst op te maken van de bullshit economie.

Ik geef het je te doen, een politieke weg te vinden als voorman van een kabinet dat van nature grenzeloze groei van de private sector juist propageert en beschermt. Alsof je een opgefokte hond verbiedt te blaffen en te bijten. Maar geen nood voor Mark: nu hij met miljarden aan subsidie strooit, weet niemand meer tot welke club hij behoort. Desgewenst kan hij geruisloos overstappen naar Groen Links. Jesse is vast heel aardig voor Mark. Waarom ook niet?

Monk
7 mei 2020
foto: Monk