Europa toont in veel opzichten een besluiteloze houding. Het oude continent schijnt de mening aan te hangen, dat we het alles bijeen aardig voor elkaar hebben. De werkelijkheid toont iets anders.
Wie naar de vaderlandse tv kijkt en trouwens ook naar die van omringende landen, ervaart een tevredenheid die de grens naar zelfingenomenheid allang is gepasseerd. Europa, het continent van de mensenrechten, de ontwikkelingshulp, de betere automerken, verfijnde kledingontwerpen. Europa, het continent van feesten en partijen, consumentisme en geen vuiltje aan de lucht. De Val van de Muur heeft de remmen eraf gehaald. De zegekar rijdt nog altijd rond als in het oude Rome toen aan de verre grenzen eveneens duidelijk werd dat ander weer op komst was.
Je hoeft geen doemdenker te zijn om te zien dat wolken zich samenpakken aan de randen van de oase. De Russen herstellen van de klap die de Sovjet Unie uiteen deed spatten en verankerde denkbeelden naar de geschiedenis verwees. Poetin mag een despoot zijn, elke rechtgeaarde Rus zal hem steunen in de kwestie Oekraïne die hij aanmerkt als een Westerse poging tot een nieuwe Koude Oorlog of erger.
De nieuwe linkse Griekse regering knaagt aan het kunstmatige optimisme dat de Euro bijeen houdt. Hoelang nog kunnen Brussel, de ECB en IMF navolging van dictaten afdwingen? Welke middelen hebben we om de als griep voortslepende economische crisis in Europa te bedwingen? En wat moeten we daarna? Op weg naar de volgende crisis?
Voor het publiek wordt vooral gehamerd op Islamisme en aanslagen. De identiteit van Europa zou gevaar lopen wegens wat wordt voorgesteld als een invasie uit Noord Afrika en het Midden Oosten.
De Franse schrijver Houellebec kwam recent met de roman Soumission. Hierin werpt het impotente Europa de handdoek in de ring en ondergaat de Sharia, het stelsel van Islamitische Wetten dat het continent nieuwe richting moeten geven.
Is het voorstelbaar: Europa onder een extern bestuur dat op voorhand aandoet als Middeleeuws?
Met vele anderen ben ik van mening dat het met Europa niet echt goed is gesteld. De oorzaken hiervan zijn gecompliceerd, maar er valt uiteraard iets over te zeggen.
Enerzijds is er de al genoemde lamlendigheid. We teren op een lange periode van voorspoed. We moeten het wel goed gedaan hebben om zover te komen. De torenhoge hypotheekschulden in Nederland bewijzen het blinde vertrouwen in groei en de zwakke plek die hiervan het gevolg is: afhankelijkheid van de Banken.
Anderzijds is er aanhoudend ongenoegen, onder meer over de toestroom van immigranten. Zij heten de welvaart te hinderen, niet te (willen) passen in de cultuur en synoniem aan geweld te zijn. Dit wordt onze bestuurders zwaarder aangerekend dan zij toegeven.
Ten tweede is er Europa zelf. Wat is dit voor iets? Aan de burger wordt Europa voorgesteld als een kostbaar kind dat lijdt aan stuipjes en ziekten waar het overheen groeit. Het komt allemaal wel goed, als we maar kalm blijven en vertrouwen op verstandige bestuurders. Zoiets zei Colijn ook in 1939: ga maar rustig slapen, mensen.
De werkelijkheid toont wankele economieën en onvrede: enerzijds over bijvoorbeeld platgewalste eeuwenoude culturele tradities, maatschappelijke tweedeling en de almacht van geld. Anderzijds over verzet tegen het marktdenken, traagheid en financiële schulden die nooit terug betaald zullen worden.
Ik denk dat Europa de natte droom is van megalomane bestuurders en internationale geldschieters, de echte bazen van multinationals. Het is ook een product van liberaal marktdenken. Europa is veel meer dan een markt. Europa is een conglomeraat van volkeren en culturen, talen en historisch besef. Het was altijd sterk verdeeld en voerde talloze oorlogen. Je kunt dit niet binnen een halve eeuw in een gezamenlijk keurslijf persen. Het heeft organische tijd en wijsheid nodig; geen schrapende banken, kortzichtige politici, hitsende media en zelfingenomen burgers met een kort lontje.
Ook ik wacht op de vertaling van Soumission. Dit wachten toont al een stukje van het Europese probleem: verdeeldheid in een scala van talen. Taal is niet zomaar iets: het is een door eeuwen heen opgebouwd cultureel raamwerk. Taal is identiteit.
Ik geloof geen moment dat Europa zal ondergaan in een golf van Islamisering en Sharia Terreur (want dat is het gevolg). Angst hiervoor speelt een veel ergere vijand in de kaart: een blind vertrouwen in malafide boekhouders en politieke zwetsers.
Het wordt tijd zelf te gaan nadenken en ernaar te handelen.
Van een paar honderd ex Syrië gangsters kun je natuurlijk last hebben en die moet met kracht bestreden worden. Maar bespaar me de idee van een dreigende Islamisering. Of oefent u al stiekem in de garage op een oud vloerkleed?
Monk
9 februari 2015
(foto: Monk)
