Monkwise

columns verhalen fotografie

Dialoog

De Catalaanse nationalist Puigdemont zit in de nesten. Zijn streven naar onafhankelijkheid raakt de grenzen van de werkelijkheid. Deze bestaan uit de botte houding van de Spaanse premier Rojah, de halfslachtige insteek van de EU en verdeeldheid onder de Catalaanse bevolking. De handboeien voor Puigdemont liggen klaar.

Landen bestaan uit streken, provincies of deelstaten. Nederland werd opgebouwd vanuit Holland en Zeeland met een achtertuin die door geen mogendheid werd begeerd. Duitsland dankt haar eenheid aan de Blut und Eisen politiek van Bismarck. Voor zijn tijd was het land een lappendeken van kleine vorstendommen, graafschappen en eigendom van de Roomse Kerk. In echt grote landen als Rusland of India zijn de verschillen nog veel groter. Hier leven volkeren langs elkaar, bijeen gehouden door een hardhandig centraal bestuur. De oorzaak berust op historische schaalvergroting: verovering, faillissement en huwelijk.

Spanje heeft, met dank aan de conservatieve centralist Franco, bij ons de klank van een stabiele staat, centraal aangestuurd. We gaan er graag met vakantie, zingen voor Sinterklaas en weten eigenlijk niets van het land. Want de Spaanse werkelijkheid is anders dan algemeen wordt gedacht. Het land is al eeuwen intern bitter verdeeld. In menige streek wordt het bestuur vanuit Madrid ervaren als de knoet. De strijd van de ETA om onafhankelijkheid voor Baskenland kwam niet uit de lucht vallen.

Wie graaft in de geschiedenis van Spanje, stuit vroeger of later op een illuster stel waarmee ook Nederland te maken kreeg: Ferdinand en Isabella. Dit huwelijk verbond in 1469 de koninkrijken Aragon en Castilië, twee continentale gebieden op het Spaanse vasteland. Hun beider centralistisch autoritaire bestuurstijl hield verband met de macht van de adel in een eeuwenlang aanslepende oorlog met de Moren. Dit waren Arabieren en door hen onderworpen Spanjaarden. Hieruit mag ook het onbarmhartige katholicisme van Spanje worden afgeleid. Want de gehate Moren waren Moslims. In tijden van oorlog heb je weinig aan tolerantie en democratie.

Catalonië was toen al 500 jaar vrij van Moren. Daarbij leeft het land sinds mensenheugenis van handel en zeevaart, met als gevolg meer openstelling voor nieuwe denkbeelden. Het continentale Spanje was altijd conservatief, hiërarchisch, gericht op verovering en onderdrukking. De vele Catalaanse opstanden, inclusief de Spaanse Burgeroorlog, weerspiegelen deze tegenstelling.

Een nieuw conflict kon gewoon niet uitblijven, al was het maar omdat de Spaanse premier Rajoy weinig flexibiliteit uitstraalt en bovendien zwak in zijn machtsuitoefening staat. De formatie van zijn laatste kabinet duurde maar liefst 300 dagen.

Wat is wijsheid? Doel van het leven is het nastreven van vrede, voorspoed en geluk, individueel en collectief. De keuze tussen bestuursmodellen die dit het beste begeleiden, is gecompliceerd en moet voorzichtig worden benaderd. Worden Catalonië en/of Spanje beter van een scheiding of juist niet? Voor beide standpunten valt iets te zeggen. Om over de ermee gepaard gaande emoties maar te zwijgen.

De EU heeft ongelijk weg te duiken. Bovendien is het een absurde houding, waar anderzijds alles in het werk wordt gesteld om Europese eenwording te bevorderen. Niemand is gebaat met een gewapend conflict binnen de EU, ook niet binnenslands.
Los van de vraag of Barcelona zich werkelijk constructief opstelt, moet bereidheid tot dialoog van Madrid desnoods worden afgedwongen.

Dit kan een mooi initiatief zijn voor Mark Rutte, premier van een land dat 80 jaar oorlog voerde met Spanje.

Monk
20 oktober 2017
(Foto: Monk)

Reacties zijn gesloten.