Wismar

Toneelgroep Den Haag maakt zich op voor de verkiezingen Provinciale Staten in maart. Uit haar midden volgt de samenstelling van de Eerste Kamer in mei. Binnen de coalitie wordt met standpunten geschoven. Dit gaat voorzichtig, want een kabinetscrisis betekent politieke schade. Ook de oppositie breekt geen potten: partijbelang gaat boven alles. Verdeeldheid is troef en lijstverbindingen zijn ver te zoeken.

Na de succesvoorstelling Iedereen Rijk, met rekenmodellen die geen CITO toets overleven, volgde de kindervoorstelling Pardon Lul. De jeugd heeft immers de toekomst. Het toneel bestond uit een zinkende praam vol afgewezen asielkindjes. Inmiddels draait Moet Kunnen. Hierin gaan de pensioenen omlaag zonder dat iemand er last van heeft. Uit voorzorg zijn posters die herinneren aan de voorstelling Iedereen Rijk weggehaald. De klapper moet evenwel nog komen: Windhandel. Gastrollen voor Jesse Klaver en Rob Jetten! Namens de VVD schittert Hansje de Boer, die ook meeschreef aan het script. Het toneel is volgebouwd met gesubsidieerde molens, door tewerkgestelde sukkelaars in de verf gezet met Chroom 6. Buiten demonstreren scholieren in lestijd: zo valt het lerarentekort minder op.

Ik zeg altijd: eigen armoede eerst, dus ik focus op Moet Kunnen. Pensioenen zijn door verplichte afdracht gereserveerde oudedagsvoorzieningen. Werknemers en werkgevers betalen hiervoor. Kern is collectiviteit en solidariteit. Ooit groeiden voor de fondsen de bomen tot in de hemel, zodanig dat Lubbers en de grote socialist Wim Kok naar schatting 30 miljard uit de ABP kas haalden om de begroting rond te krijgen. Dit gebeurde op basis van de Uitnamewet. De legalisering verhulde wat werkelijk gebeurde: de overheid bestal haar eigen personeel.

Pensioenfondsen vormen een financiële factor in een kapitalistische wereld. Laat hierover geen misverstand bestaan. Alleen al ABP bezit een totaal aan belegd vermogen van 400 miljard. Winst en verlies behoren onlosmakelijk tot de gang van zaken. Het inleggeld wordt beheerd in aandelen, obligaties, hypotheken, onroerend goed, noem maar op. Lange tijd leverde dit flink op. Niemand vroeg in die dagen waarin werd belegd. Vandaag moet alles duurzaam zijn. Morele schroom over investering in bijvoorbeeld Amerikaanse kernwapens is van recente datum. Vreemd, want wat is duurzamer dan het effect van een kernwapen? Vanaf 2008 (gevolg financiële crisis) wordt niet meer geïndexeerd in de uitbetalingen en slonk het vermogen. Niet indexeren betekent in normaal Nederlands: de uitbetaling verlagen.

Aanvullende problemen ontstonden door een bewust laag gehouden rekenrente en politiek aangestuurde veranderingen in de arbeidsmarkt. De kunstmatig lage rekenrente dient deels om de buffers tegen de volgende crisis (kapitalistische stelsels zijn per definitie crisisgevoelig) op peil te brengen, maar staan ook in verband met de wens van Brussel om financieel slecht presterende landen binnen de EU te behouden. Anders gezegd: pensioengeld wordt ingezet om het geknoei van buitenlandse regeringen en Banken af te dekken. Voorts verdampte de (potentiële) inleg van meer dan een miljoen werknemers door de opkomst van ZZP (zelfstandige zonder pensioen). Niet toevallig werd deze vorm van werken door rechtse kabinetten sterk aanbevolen: iedereen is ondernemer.

De voorstelling Moet Kunnen behandelt onderhuids een gevaarlijk thema. Het geldsysteem dat jarenlang grote winsten genereerde, handhaaft zich namelijk alleen bij gratie van groei. Krimp is geen optie, net zo min als geld oppotten. Geld moet rollen! Dus worden de fondsen stevig uitgenodigd om meer risico te nemen. Voorbeeld is het durfkapitaal: een lening aan een bedrijf met verhoogd risico op afbetalen. U begrijpt het al: instabiliteit wordt het permanente toekomstbeeld voor de fondsen.

Toneelgroep Den Haag voerde overleg met de vakbonden over een nieuwe pensioenvoorstelling. Deze is allesbehalve gebaseerd op collectiviteit en solidariteit, maar op individualisme en risico. Naar de plannen van de coalitie worden inleggers uit elkaar gespeeld en daarmee des te meer vatbaar voor riskante besluiten of beroving. De vakbonden stapten uit dit overleg, maar dit belet de Toneelgroep niet om alvast te beginnen met de door haar verlangde wijzigingen. Immers: wat stellen de vakbonden voor dat je er rekening mee zou houden? De Banken knikken instemmend bij zoveel daadkracht. Zij sturen ronselaars de wijk in, om voor pensioen gereserveerd geld van zzp-ers in beheer te nemen. Tegen minimale rente uiteraard. De benodigde gegevens kun je ophalen bij de Kamer van Koophandel.

Binnenkort mogen we stemmen, om te bepalen welke voorstelling het grootste succes was. Til er niet te zwaar aan, want in Den Haag is alles entertainment zolang Hansje de Boer meeschrijft aan het script. Heeft u een voorstelling gemist: niets aan de hand, er komt altijd een herhaling. Bijvoorbeeld onder de slogan Oude Wijn en Nieuwe Zakken.

Monk

6 februari 2019

Foto: Monk