Zou het kabinet niet tenminste een beetje blij zijn met de straatrellen van de laatste dagen?  De aandacht van media en parlement is flink afgeleid van zware kwesties die Den Haag kan missen als kiespijn: de Toeslagenaffaire, de Groninger gaswinningschade en het kreupele coronabeleid. Heeft u al een hondje gehuurd om naar buiten te mogen tijdens Sperrzeit?

Aan stoere taal geen gebrek. Termen als crimineel tuig, supersnelrecht en burgeroorlog zijn niet van de lucht. Gesuggereerd wordt zelfs het leger in te zetten. Ik wist niet eens dat we na alle bezuinigingen van de afgelopen decennia nog een leger hebben. De premier zegt: ik verdiep mij niet in wat er mogelijk achter de rellen zit. Dit is puur crimineel gedrag en daar gaan we een einde aan maken. Het is Rutte ten voeten uit: geen analyse, geen beleid, alleen ad hoc reageren op wat zich voordoet. Hetgeen suggereert dat alles uit de lucht komt vallen. Alleen al dit is een vorm van minachting naar de bevolking.

De stenenregen op de politie, plundering van supermarkten, brandende auto’s van gewone burgers, dreunend vuurwerk, pogingen ziekenhuizen binnen te dringen en andere ongein, eisen alle aandacht op. De doorsnee commentaren gaan over verveling, gebrek aan opvoeding en (nu ineens wel) extreem rechts. Dat deze explosie van fysiek geweld een reactie kan zijn op vertoond systeemgeweld van onze leiders en hun instituten is een onwelkome gedachte. De media spelen hierin een belangrijke rol: de focus ligt nadrukkelijk op beelden van brand en plundering, niet op inhoudelijk onderzoek. In talkshows rouleren steeds dezelfde poppetjes met hun slaapverwekkende gekwek.

De actievoerders inclusief pure reltrappers en extreem rechtse criminelen dragen zelf bij aan het eenzijdige beeld. Elke gezagsdrager en elk instituut wordt over een kam geschoren: niets en niemand van het establishment deugt. Uitingen als het gescandeerde kankerjoden zijn niet alleen kwetsend maar ook zinledig: Joden als groep hebben niets te maken met de situatie. Dat zij, meer overdrachtelijk, synoniem staan voor de elite is al even onzinnig. Complotdenkers verliezen zich in irreële beweringen die feiten en de wetenschap ontkennen en soms zover gaan als zou de elite bestaan uit satanische pedofielen, vastbesloten om de halve bevolking uit te moorden. Met gekken valt niet te praten.

Er bestaat natuurlijk weldegelijk een elite. Deze werkt zich bovendien steeds hoger uit boven de rest: verschil in inkomen en vooral vermogen neemt toe, net als dat in opleidingsniveau en kansen op de arbeidsmarkt. Dit was al het geval in de financiële crisis van 2008 en wordt verergerd door de zogenoemde coronacrisis. Het kapitaalscommunisme dat Den Haag etaleert om ondernemers te helpen (en daarmee de eigen politieke positie veilig te stellen) is ongekend, al helemaal voor een VVD kabinet. Waar zijn nu ineens de marktwerking en het risico denken? Straks worden daar hypothecair bedreigde huiseigenaren aan toegevoegd, let maar eens op. Waar blijft echte steun voor de onderkant van de samenleving? En wie gaat later de rekening van dit kabinet betalen?

De bevolking die het moet hebben van loonvormende arbeid, gaat er al sinds de dagen van Ruud Lubbers nauwelijks op vooruit. Dit is geen blinde bewering. Het staat in een rapport van nota bene de RABO Bank. In het laatste decennium is de bescherming van de minder draagkrachtige bevolking doelbewust, namelijk in lijn met het kale marktdenken van de liberalen, afgebroken. Huurhuizen zijn massaal verkocht en daarmee onbereikbaar voor de massa. Sociale vangnetten zijn verzwakt, de arbeidsmarkt tot chaos verknipt. De zzp belofte is niet waar gemaakt. Allang heeft de elite afscheid genomen van multiculti. De inburgering is ingestort, het hameren op scheefwonen bevorderde gettovorming. Van integratie komt weinig terecht, van assimilatie nog minder. Het kan Den Haag geen moer schelen.

De media gaan in de beoordeling van institutioneel wangedrag (zoals van de Belastingdienst) veel te veel uit van fouten. Het zijn geen fouten. Het is politiek en bestuurlijk wangedrag op basis van gemakzucht en vergaande onverschilligheid. De kern van het probleem ligt in het systeem zelf: de burger wordt gewantrouwd. Vandaar ook de eindeloze bureaucratie, het credo meten = weten en de bereidheid van de overheid op algoritmen te bouwen.

Aan het rellen en vernielen komt binnenkort een einde. Zo ging het eerder na de gewelddadige dood van Pim Fortuijn. Aanvoerders belanden in de cel, winkeliers en zelfs voetbalhooligans zijn de vernielingen zat en slaan een paar stenengooiers in elkaar. Het institutionele afknijpen daarentegen zal onverkort doorgaan. Om te beginnen in flink verhoogde gemeentelijke heffingen. Binnenkort valt de rekening op uw en mijn deurmat. De veenbrand gaat gewoon verder.

Dick Muntjewerff
27 januari 2021
Foto: Monk/Artbitch