Monkwise

columns verhalen fotografie

Een eigen mening

| Geen reacties

Lang geleden studeerde ik iets. Hiervoor zat je elke week bijeen in een werkgroep. In die dagen werd er veel over politiek gesproken, vaak  in termen van morele oordelen. Zo kwamen we op de vraag wat een oordeel of, meer in het algemeen, een mening is.
Bij die gelegenheid zei ik zoveel als: ieder oordeel is een vooroordeel.
Helemaal precies was mijn uitspraak misschien niet. Ik ga wel vaker verbaal op reis om naar een betekenis te zoeken. Waar het mij om ging, was de vaststelling dat je mening altijd afhankelijk is van de informatie die je hebt op dat moment. Wat tot gevolg heeft dat aanvullende gegevens gemakkelijk tot een andere mening leiden. Denkbaar is ook, dat ik mij gewoon ergerde aan de gangbare eensgezindheid in de groep en begon te zieken.
Mijn uitspraak beviel niet erg in de kring die gewend was om, vooral in politieke zin, altijd gelijk te hebben. We waren immers allemaal nogal links in die dagen. Maar misschien ligt het anders en kon men zich niet voorstellen dat er geen vaste waarheid of werkelijkheid bestaat. Of ik werd even buiten de groep gesteld omdat mijn onderliggende bedoeling (het plagen) werd opgemerkt en verworpen.
Uit bovenstaande mag u in ieder geval opmaken dat het, zeker na al die jaren, onbegonnen werk is om de precieze toedracht te achterhalen en er dus nauwelijks een mening over te formuleren valt. Desondanks gebeurde er weldegelijk iets.

De menselijke hersenpan is beperkt van omvang, om over de kwaliteit van de gemiddelde inhoud maar te zwijgen. Bovendien hebben/nemen slechts weinig mensen tijd om de verondersteld kenbare waarheid boven water te krijgen en er dan een mening over te hebben. We moeten werken, boodschappen doen, een lawine van mediale desinformatie verwerken, de kattenbak verschonen en de tuin wieden.
Wij leven in duisternis. Hieraan verandert de nachtelijke straatverlichting weinig.

Steeds opnieuw word van je verwacht een individu te zijn en dus een mening te hebben over van alles. Onlangs nog werden voor een tv programma mensen gevraagd om aan tafel te schuiven waarbij, zo werd gesteld, geen wetenschappelijke vooropleiding nodig is.
Welnee, ieders mening is immers even veel of weinig waar. Dit weet elke wethouder die herverkozen wil worden. Tegelijk weten de mensen ergens wel, dat hun mening van betrekkelijke waarde is. Om die reden richt men zich graag tot mensen die er verstand van hebben. Of misschien is het prettig een mening te hebben, maar de verantwoordelijkheid hiervoor te kunnen doorschuiven.
De dokter mag zeggen of ik ziek ben, de dominee maakt uit of God bestaat, de rechter bepaalt of ik discrimineer. Een ex-vriend werd op dit laatste nogal eens aangesproken en had er een aardige oplossing voor gevonden.
Hij zei: ja, ik discrimineer, maar dat doe ik bij iedereen.
Waar het om gaat, is dat er een merkwaardige tweespalt bestaat tussen de onvolprezen eigen mening en de algemene kaders waar je binnen moet blijven.

Geregeld houd ik mezelf voor, dat nadenken geen enkel nut heeft. Ik kan beter ophouden met lezen, schrijven, fotograferen en eigenlijk met alles dat enige geestelijke inspanning vergt. Het land is overvol van meningen en beelden. Ik gedraag me als de eerste de beste middenstander die een nieuw tijdschrift op de markt brengt. De ingrediënten verschillen nauwelijks van wat anderen brengen en als er al verschil is dan neemt niemand hier notitie van zolang je geen spectaculaire stunts uithaalt.
Waarom zou ik me inspannen? Wat doet mijn zienswijze ertoe? Let wel: dit is geen strategie om medelijden op te wekken. God beware me!
Het is gewoon een constatering, een conclusie op basis van gezond verstand.
Het lijkt erop, dat ik verkeerd doe dit juist allemaal wel te willen. Of misschien heb ik me te lang laten vertellen dat anderen om mij heen het bij het rechte eind hebben en mij zoveel bieden dat ik zes levens nodig heb om me door deze infoberg heen te knagen. Uit iedere krant kun je immers een mening halen en kranten zijn er elke dag. Wat nou individualiteit of eigenheid! Het is voldoende om snip snap informatie te consumeren, deze te herkauwen, je eigen te maken en te ventileren als een eigen mening. Per slot dient het hebben van meningen en oordelen vooral om in de groep, jouw groep, te functioneren en aanvaard te worden. De rest is ijdelheid en uitgestelde illusie, zoals elk verlangen dat onvervuld blijft.

Politici en stofzuigerverkopers weten allang dat het alleen zin heeft meningen te koesteren met een beperkte houdbaarheid. Zij praten naar gelang de omstandigheden het toestaan en wenselijk maken. Er moet immers een doel worden bereikt. Voor de winkelier heeft de klant altijd gelijk omdat de stofzuiger verkocht moet worden. De politicus verandert van mening wanneer de wind uit een andere hoek begint te waaien. Hierop aangesproken, zal hij reppen van voortschrijdende inzichten. In beide gevallen gaat het erom het initiatief te houden, met als bijkomend voordeel dat besluiteloosheid wordt voorkomen.
Misschien is het vooral dit vooruitzicht van leegte en apathie dat mij drijft door te gaan.

Waar we honderd jaar met de krant hebben gedaan als verschaffer van informatie en onzin, zijn we nu in een stroomversnelling beland met het internet, mobieltje en live verbindingen.
Onlangs zat ik in een restaurant aan tafel met enkele familieleden. Ik weet niet meer wie welke bewering deed, maar feit is dat een jonge neef even later meldde dat de bewering onjuist was. Als bewijs stak hij zijn smartphone op boven de tafelrand: hij had het opgezocht. We lachten om de situatie, maar bij mij bleef het hangen. Moest ik hier nou blij mee zijn of juist niet? Waar blijf je als je in een gesprek voor de getrouwheid van elke bewering moet vrezen en hierop kunt worden aangesproken? Gaat het uiteindelijk wel om de juistheid van een bewering of om andere zaken als communicatie, het bevestigen van banden en het elkaar in waarde laten zonder scherpslijperij, ongeacht de waarheid?

En toch. Je wilt geen lulkoek ophangen, laat staan hierop worden betrapt. Feiten zijn feiten. Mocht iemand beweren of terloops aannemen dat de zon om de aarde draait, dan zal ik hier waarschijnlijk iets van zeggen. Aan de andere kant: niet elk feit is te handhaven. Melk werd heel lang aangeprezen als buitengewoon gezond voor de mens. Hierop valt onderhand het nodige af te dwingen. En de zon ging eeuwenlang op en onder terwijl iedereen dacht dat de aarde plat was, met een rand waar je vanaf kon vallen. Het gaat hier niet alleen om de eerder genoemde voortschrijdende inzichten, maar ook om het gegeven dat feiten soms belangen afdekken, of taboes.

Ik zal het er maar op houden, dat we er goed aan doen de betrekkelijkheid te blijven onderkennen van alles wat we lezen en opmerken, denken en verwerken, omzetten in eigen meningen en (in mijn geval) beelden. Hier is wijsheid en mededogen voor nodig. Dit aan te leren, kan een mooie opdracht zijn. Nou ja, Monk ontvangt liever geen opdrachten. Ik ken alleen missies.

11 oktober 2011

 

 

Geef een reactie

Verplichte velden zijn aangegeven met een *.



De verificatie periode van reCAPTCHA is verlopen. Laad de pagina opnieuw.