Wie denkt dat onze hedonistische tijden zich tot in de eeuwigheid zullen uitstrekken, mag zich voorbereiden op een Koude Kermis. Een voorbode hiervan is het onlangs door CDA Minister Hoekstra gelanceerde voorstel om de dienstplicht in ere te herstellen. Aanleiding: de Koude Oorlog 2.0. Het zal een hele klus worden, om jonge mensen in een gareel te krijgen dat je eerder doelbewust hebt afgebroken.

Hoekstra’s idee mag verkiezingsretoriek worden genoemd, de timing past in de recente geopolitieke situatie, vooral aan de oostelijke grenzen van Europa. Hier voert Poetin al 8 jaar oorlog in en tegen Oekraïne. Je kan zeggen dat zijn regiem de oorlog heeft verklaard aan het Westen en daarmee aan Nederland. Wij maken immers deel uit van de EU en de NAVO. Wij zijn Europa.

VVD Premier Mark Rutte heeft met Defensie een vergelijkbare verhouding als met het bewaken van de Europese buitengrenzen: kost veel, levert niks op. Een stelling die door de wapenindustrie in rap tempo wordt gelogenstraft.
Het dreigement in 2020 van de Amerikaanse ex-president Trump om de USA uit de NAVO terug te trekken omreden van onvoldoende Europese inzet, wordt aanvankelijk lacherig weggewimpeld. Zelfs de door Poetin veroorzaakte energiecrisis verandert weinig aan de Haagse houding. Tegen alle tekens aan de wand in blijft de premier zich vastklampen aan de koopmansidee Nederland Draaischijf van Russisch gas: kost niks, levert veel op.
Pas maanden na de frontale aanval op Oekraïne in februari 2022 en het opblazen van Nordstream stelt het kabinet haar houding bij. Door voorop te lopen met wapenleveranties aan Kiev mag Den Haag meezitten aan Internationale tafels. Zo blijf je in beeld.

Mark levert allerhande spullen, van helmen en scherfjassen tot rollend materieel en wapens als de Houwitser. Hij komt zelfs aanzetten met gehuurde tanks die dus niet eens van ons zijn. Geen woord over de lege planken en vervallen kazernes van de Strijdkrachten. Defensie is als een winkel met restschuld na de opheffingsuitverkoop. Het ontbreekt aan leiding, organisatie, huisvesting, gevulde munitiebunkers en bovenal aan personeel, zoals het de politiek ontbreekt aan visie en beleid.

Hoekstra’s oproep tot herstel van de in 1997 opgeschorte (maar niet afgeschafte) dienstplicht voor mannen en het actualiseren van de in 2003 formeel ingevoerde dienstplicht voor vrouwen, is een verkiezingsstunt. De deplorabele staat van Defensie mag het CDA alleszins worden aangerekend.
In tegenstelling tot zijn premier lijkt de Minister evenwel te beseffen dat niet materieel of geld, maar Jan Soldaat de kern vormt van de Strijdkrachten. Of misschien ook niet: de dienstplichtig militair is rijkelijk voorradig en bovendien betaalbaar.

Mocht het ooit tot dit besluit komen, dan nog betekent het niet meteen een verhoogde slagvaardigheid. Het vergt jaren om een stevig leger op te bouwen. Het maatschappelijk verzet van een generatie die de Koude Oorlog 1.0 alleen kent van James Bond films en de game industrie, zal stevig zijn en het nodige gekrakeel opleveren.
Toch zeg ik hier: Bravo, Wopke!

Wie wil in vredesnaam in militaire dienst? Stel de vraag in een vol voetbalstadion en je zit binnen een kwartier met lege tribunes. Alleen hardcore randdebielen blijven zitten. Vooral in de Randstad zal de animo gering zijn. De Staat heeft hier een wettelijk maar armoedig medicijn tegen: gevangenisstraf. Al met al zal het waarschijnlijk tot niet meer komen dan selectieve dienstplicht naar Zweeds model. Dan heb je het over hooguit 10% van oproepbare dienstplichtigen, afhankelijk van wat ze beroepsmatig kunnen bijdragen. Nu al ruik ik rechtszaken tot aan het Europese Hof: waarom ik wel en die ander niet. Dienstweigeraars zullen een beroep doen op de eveneens te herstellen Wet Gewetensbezwaren Militaire Dienst. Reken maar dat de Jeugd van Tegenwoordig vindingrijk zal zijn, gesteund door het collectivisme van de sociale media.
Tegen hen zeg ik: pump up your game!

De vluchtweg bestaat sinds 1962. Wie aan de procedure begon, moest stevig in de schoenen staan. Religieuze bezwaren leverden de beste resultaten, maar of dit vandaag in de meer seculiere samenleving nog opgaat, valt te bezien. Daar gaan de tijden dat we een Minister voor Feesten en Partijen hadden, te weten de PvdA-er Ronald Plasterk! Het wordt weer ouderwets exerceren op het plein voor de kazerne, op zaal slapen met 30 man en duimendraaien in een wachthokje. Voor de legioenen tanks, straaljagers en duikboten weer op orde zijn, ben je 10 jaar verder.

Voor dienstplicht draaien primair gewone jongens op. Studenten en andere elite worden beschermd. Dit is geen typisch Nederlands verschijnsel. Dienstplicht is een sleepnet met ingebouwde mazen.
Niet iedereen wordt geschikt bevonden. Je hebt een categorie kreupel of knettergek. Fysieke gebreken zijn vaak zichtbaar, maar niet altijd: een zwak hart, slecht zicht, hardhorend. Mentale ongeschiktheid ligt nog moeilijker. In de frisse neoliberale maatschappij worden dergelijke verstoringen al in de burgermaatschappij ontkend en genegeerd.

In de politiek gepolariseerde jaren 1970 was afkeuring op S-5 de natte droom van menig hippie en student. S staat voor stabiliteit. Het cijfer 5 is het hoogst haalbare om voorgoed te worden heengezonden. In psychiatrische termen komt dit neer op een of meer psychische- of persoonlijkheidsstoornissen naar model van het DSM, Handboek voor de Classificatie van Psychische Stoornissen.

Om simulanten te ontmoedigen, werden kandidaten doorgemeten. Bovendien had een S-5 kwalificatie gevolgen. In beginsel (maar afhankelijkheid van economische druk) kon de S-5 klant een baan bij de overheid of in het onderwijs vergeten. Zelfs het bedrijfsleven kreeg de mogelijkheid om iemand op grond hiervan te weigeren. Je kan moeilijk selectief ongeschikt zijn.

Hoewel velen een poging ondernamen, bleef het aantal S-5 gevallen beperkt. Het maakte Defensie weinig uit. Er waren gewoonlijk meer dienstplichtigen dan nodig en niemand zit te wachten op idioten, ideologen of verslaafden. Het onder de Krijgstucht stellen van een dienstplichtige betekent dat Defensie vanaf dat moment verantwoordelijk is voor leven en welzijn van betrokkene. Hoe hier onderuit te komen, jonge MonkWisers?

Ik kan alleen mijn ervaringsfabel doorgeven.
Lees hiervoor AFSLAG S-5, aan te klikken rechtsboven op de site.