Een kabinet dat na de langste formatie ooit bitter weinig presteerde en door de premier om partijpolitieke redenen ten val werd gebracht, toont opnieuw inertie. In afwachting van de vervroegde verkiezingen worden nijpende dossiers als controversieel doorgeschoven en het electoraat zoet gehouden met knip- en plakwerk. In het land van breed gekoesterd post-hedonisme staat de klok stil. Het Ministerie van Goede Bedoelingen draait op volle toeren. Aan holle woorden als bestaanszekerheid en inclusiviteit geen gebrek.
Het Haagse geneuzel over centen en procenten, ego’s en carrières, polderprocessen en koopkrachtplaatjes, mogen het volk in slaap wiegen, de problemen blijven aanslepen en de lijst wordt alsmaar langer. Denk aan de toets die schoolkinderen ondergaan om op het vervolgonderwijs voor te sorteren. Deze wordt teruggebracht tot lezen, rekenen en taal. Geschiedenis, aardrijkskunde en biologie worden er uitgeknikkerd omdat anders ongeveer iedereen in de debielenklas belandt. Onlangs hoorde ik op tv een jongedame die de CITO toets-datum allang was gepasseerd uitroepen: is China een land?
En dan nog: lezen en taal? Is lezen niet een gewoon een onderdeel van de taal? Of is het Ministerie bang dat het wel erg armoedig overkomt ingeval je alleen maar lezen en rekenen kan opnoemen, waar de derde klassieke component schrijven al is opgeslokt door het toetsenbord van Bill Gates? Hoort trouwens genderkunde niet in een modern lijstje?
De hoofdpijndossiers zijn deels niet exclusief Nederlands, maar Europees. Stikstof is een wereldwijd probleem, net als klimaat en massale migratie die wordt aangestuurd door overbevolking, armoede, regionale oorlogen en klimaatrampen. Omdat ze niet worden opgelost en zelfs nauwelijks oorzakelijk tegen het licht worden gehouden, bloeit het Europese populisme dat even radicale als onhaalbare vergezichten biedt. Populisme is een bijproduct van de zittende macht, breder gezien de heersende cultuur. Verwachtingen zijn overspannen, de hang naar entertainment niet te bevredigen, de werkelijkheid te veel hiermee in strijd. Europa is het spoor bijster en Nederland loopt hierin voorop. In wezen is populisme puberaal.
In Oekraïne gaat de Russenoorlog onverminderd voort. Elke dag sterven tientallen mensen of raken ze gewond, verliezen huis en haard, kunnen geen toekomst opbouwen en weten dat er geen alternatief is. Het gaat hierbij niet alleen om het voortbestaan van een onafhankelijk land, maar evenzeer om verdediging van de rechtsstaat, democratische waarden en instituties op Europees niveau. Hier te lande schijnt dit besef slechts af en toe door te dringen en dan nog vooral als hype. Met financiële en materiële steun wordt het slagveld netjes op afstand gehouden. Ook na de laatste Prinsjesdag voldoet ons land nog altijd niet aan de ondergrens van de NATO-norm en erger: er is geen visie op hoe het verder moet met defensie.
Anders dan onze klimaatactivisten, beschouw ik de Russenoorlog als het meest urgent en bedreigend. Het ontbreekt ons aan een effectieve Europese defensie. Elk land maakt eigen wapens, met als gevolg een arsenaal aan verschillende merken en types. Een Franse tank kan niets met Duitse granaten. Daarbij verschillen de organisaties onderling en wordt zelfs niet eens altijd dezelfde taal gesproken. Sommige lidstaten zijn beide lid van NATO, maar staan elkaar naar het leven (Griekenland en Turkije). Deze situatie reflecteert de politiek-economische realiteit, onder meer overeind gehouden door de achterhaalde Mededingingsregels. Europa concurreert zichzelf kapot, met tijdverlies als belangrijk(st)e consequentie. Zeker waar het defensie betreft, kunnen we ons deze situatie niet langer permitteren. Duitse tanks zijn nu eenmaal effectiever dan Italiaanse koelkasten.
Ingeval Trump of een andere idioot volgend jaar de Amerikaanse verkiezingen wint, kan dit serieuze gevolgen hebben voor de militaire situatie in Europa. Om te beginnen in Oekraïne. De oorlog tegen de Russen draait bovenal op Amerikaanse wapens en andere steun. Waar deze wegvalt (Trump dreigde hiermee al tijdens zijn eerste presidentschap), wat kunnen en willen de EU en de resterende NATO nog bieden? Nu het zelfs Poetin duidelijk zal zijn dat hij de invasie niet kan winnen zonder dat het Westen afhaakt, is dit ongetwijfeld ook precies zijn strategie: de oorlog laten aanslepen, Oekraïne uitputten en openingen zoeken om het Westen te destabiliseren. Sommige lidstaten zijn hier ongetwijfeld gevoelig voor.
Prinsjesdag 2023 is (goddank) voorbij. Vervroegde verkiezingen volgen in november. Stilstand en luwte vormen de kern van de koninklijke rede. De jonge prinsessen staan er verslagen bij op het bordes met lege tribunes.
Het vorige, zelfbenoemde Reparatiekabinet (in reactie op voorgaand eigen geknoei) Rutte IV deed 299 dagen over de formatie, ging vroegtijdig en op partijpolitieke gronden onderuit en presteerde intussen bitter weinig. Erger: corona werd aangegrepen om de burger en vooral het bedrijfsleven te overstelpen met gemeenschapsgeld. Gevolg: staatskas leeg, systeem behouden. Een enorme kans om de werkelijkheid eens echt onder ogen te zien, is gemist. Gaat dit beteren met voorspelbaar electoraal gewin van Boer Bakker Bolletje?
Monk
20 september 2023
